Wszystkie te czynniki mogą spowodować niechcianą ciążę po odbytym stosunku seksualnym i wtedy ostatnią deską ratunku jest antykoncepcja postkoitalna, zwana także antykoncepcją awaryjną. Światowa Organizacja Zdrowia za antykoncepcję awaryjną uznaje dwie metody: miedziane wkładki wewnątrzmaciczne oraz awaryjne pigułki antykoncepcyjne. W Polsce zdecydowanie bardziej znane i popularne są tzw. pigułki dzień po.
W przypadku tabletek dzień po najważniejszy jest czas. Najlepiej przyjąć przepisaną dawkę jak najszybciej po odbytym stosunku seksualnym. Każdy dzień opóźnienia obniża skuteczność ich działania, a szanse na nieplanowaną ciążę rosną. Łatwo powiedzieć, ale jak to zrobić? W Polsce antykoncepcja kryzysowa dostępna była bez recepty jedynie przez krótki czasu. Obecnie tabletka dzień po może zostać przepisana jedynie przez lekarza (na szczęście może to zrobić lekarz dowolnej specjalizacji). Stanowi to spory problem, ponieważ jeśli do stosunku doszło w weekend, musimy poświęcić sporo czasu i sił, by zdobyć taką receptę. Jeśli dodatkowo trafimy na lekarza, który powoła się na klauzulę sumienia, stracimy kolejne cenne godziny. Warto więc posiadać taką tabletkę w domu, zaopatrzyć się w prywatny numer telefonu do ginekologa lub lekarza pierwszego kontaktu lub zdecydować się na konsultację lekarską online. W dobie pandemii konsultacje lekarskie przez internet stały się codziennością. Warto więc o nich pamiętać, zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych. Szybko i dyskretnie wystawiona e-recepta na tabletkę dzień po może zaoszczędzić sporo nerwów.
Często zażycie pigułki dzień po stawia się w jednym szeregu z przerwaniem ciąży. Nic bardziej mylnego. Działanie antykoncepcji kryzysowej opiera się między innymi na opóźnieniu lub zahamowaniu owulacji. Poza tym substancje aktywne zawarte w tabletkach dzień po zagęszczają śluz szyjkowy, co skutecznie uniemożliwia plemnikom dotarcie do komórki jajowej i zapłodnienie.
Przeprowadzone badania pokazały, że tabletki dzień po nie wykazują negatywnego wpływu na rozpoczętą już ciążę. Warto więc podkreślić, że antykoncepcja awaryjna nie wywołuje poronienia, a jedynie zapobiega zapłodnieniu.
Obecnie na rynku dostępne są tabletki opierające swoje działanie na dwóch substancjach aktywnych. Jedną z nich jest lewonorgestrel wchodzący w skład tabletek Escapelle (te tabletki najlepiej stosować w ciągu 72 godzin od stosunku). Drugą substancją jest octan uliprystalu, który jest głównym składnikiem pigułek EllaOne. W tym przypadku tabletkę należy przyjąć w ciągu 120 godzin od współżycia. Każdy przypadek jest inny, więc warto skonsultować z lekarzem swoją sytuację i zdecydować o wyborze odpowiedniego preparatu, aby jego działanie było jak najbardziej efektywne.
Jak wszystkie leki, w tym spore dawki hormonów, również i te, mogą powodować skutki uboczne. Do najczęściej zgłaszanych dolegliwości należą bóle i zawroty głowy, krwawienia, plamienia z pochwy, bolesność i tkliwość piersi. Jeśli takie objawy pojawią się wkrótce po zażyciu tabletki dzień po warto skonsultować się z lekarzem.
Należy pamiętać, że tabletka dzień po nie może stanowić stałej metody antykoncepcyjnej. Jej zastosowanie może być uzasadnione jedynie sytuacją podbramkową. Antykoncepcja awaryjna nie powinna być stosowana częściej niż raz podczas jednego cyklu miesiączkowego. Częstsze stosowanie tabletek dzień po może doprowadzić do poważnych zaburzeń układu hormonalnego oraz wątroby.
Antykoncepcja postkoitalna stanowi jeszcze w naszym społeczeństwie temat tabu, choć powoli wkracza do codziennego życia. Powinno nas to cieszyć, ponieważ świadomość wyboru jest najlepszym lekiem na wszystkie problemy. Warto zgłębiać ten temat, bo nigdy nie wiadomo, kiedy ta wiedza okaże się przydatna.