Czy wiesz, że 11 maja to Dzień bez Śmiecenia?

Czy wiesz, że tylko w 2020 roku w Polsce wytworzono ponad 13 mln ton odpadów komunalnych?¹. Właśnie dlatego wiedzę na temat gospodarowania nimi i ich segregacji musimy przekazywać także najmłodszym pokoleniom – bo to od nich zależy przyszłość naszej planety. W jaki sposób uczyć dzieci świadomej konsumpcji i recyklingu? Oto kilka użytecznych wskazówek.

Czym skorupka za młodu nasiąknie
Odpowiednia edukacja i kształtowanie świadomości ekologicznej to klucz do zbudowania właściwych nawyków kolejnych pokoleń. Dzięki przekazywaniu najmłodszym wiedzy na temat racjonalnych zakupów, obchodzenia się z odpadami (np. upcyclingu) i segregacji mamy realny wpływ na kondycję planety w przyszłości. Najistotniejsze jest przede wszystkim dążenie do tego, aby śmieci było jak najmniej – bo im więcej odpadów, tym więcej dwutlenku węgla powstaje podczas ich produkcji. Kolejną ważną postawą jest właściwe segregowanie, które sprawia, że z pozoru nieprzydatne rzeczy mogą zamienić się w wartościowe przedmioty – ubrania, meble czy zabawki. Dzięki recyklingowi makulatury oszczędzanych jest wiele drzew, przeróbka szkła pozwala ograniczyć zużycie energii, a ponowne wykorzystanie plastiku – ropy naftowej. Jak w prosty sposób wytłumaczyć dziecku, dlaczego warto wykształcić u siebie proekologiczne nawyki?

Przede wszystkim pozwól dziecku pokochać naturę
Zamiast spędzać czas przed telewizorem czy komputerem, wybierzcie się z dzieckiem na łono natury. Pójdźcie razem do lasu, parku, ogrodu botanicznego czy po prostu niedaleko domu, aby spędzić czas w pobliżu zieleni, gdzie będzie można pooddychać świeżym powietrzem, pooglądać rośliny i poszukać zwierząt. Rodzice, którzy pozwalają dzieciom doświadczać świata, pokazują, jak żyć w zgodzie z naturą czy otwarcie rozmawiają o tym, co widzą i czują, kształtują u pociechy empatię wobec przyrody. Dzięki temu dziecko stanie się wrażliwsze, będzie więcej rozumieć oraz darzyć szacunkiem rośliny i zwierzęta. Jeśli podczas wycieczki czy spaceru napotkacie po drodze rozsypane śmieci, warto wykorzystać ten moment, aby wytłumaczyć, dlaczego takie postępowanie jest szkodliwe dla środowiska. Przy tej okazji powiedzcie małemu odkrywcy, jakie znaczenie dla planety ma rezygnacja z jazdy samochodem na rzecz bardziej ekologicznych środków lokomocji – roweru, hulajnogi czy po prostu pieszej wycieczki.

Sprzątanie, sortowanie, ale nie wyrzucanie
Miłość do natury należy pielęgnować i pamiętać o niej na każdym kroku – również w domu. Aby dziecko nauczyło się właściwego gospodarowania odpadami, warto wprowadzić w życie kilka ekologicznych zasad. Przede wszystkim należy wyrobić u dziecka szacunek do przedmiotów codziennego użytku – pokazywać, że warto o nie dbać, aby długo z nich korzystać i aby zbyt szybko się nie psuły, a gdy już to się stanie – próbować je naprawiać. Poza tym naprawa lub przerobienie przedmiotu to rozwiązanie, które będzie nas mniej kosztować niż kupno nowego. Dobrym pomysłem jest także pokazywanie dziecku, że nie warto używać jednorazówek, tj. papierowych ręczników, torebek foliowych czy folii spożywczej – zamiast tego lepiej wykorzystywać produkty z trwałych materiałów, np. słoiki po przetworach czy bawełniane ściereczki. Fundamentalne znaczenie mają również racjonalne zakupy, dzięki którym unikniemy marnowania żywności czy przynoszenia do domu niepotrzebnych rzeczy. Warto też uczyć dziecko korzystania z kolorowych koszów na śmieci oraz tego, na czym polega kompostowanie odpadków.

Jak nauczyć dziecko ekonawyków?

Podpowiada Monika Michalska, ekspertka w branży gospodarki odpadami znana w sieci jako Pani Od Odpadów.

• Przykład idzie z góry. Jeżeli rodzicom zdarzy się wyrzucić pod nogi papierek lub nie podnieść np. paragonu, który przypadkowo wypadł z kieszeni, a dziecko to zauważy, może uznać takie postępowanie za normę i nie będzie widziało w tym nic złego – w końcu tata lub mama tak robi. Właśnie dlatego należy dawać najmłodszym dobry przykład. Dzięki temu będą mogli czerpać inspiracje i wiedzieć, jakie zachowania są dobre, a jakie nie. Warto starać się przy każdej możliwej okazji tłumaczyć, dlaczego dana czynność jest w taki sposób wykonywana. Na zakupy zabierajcie torby wielokrotnego użytku, mówcie, że dzięki temu mniej zaśmiecacie środowisko. Na pikniku poproście dziecko o pomoc w sprzątaniu pozostałych odpadów – z pewnością zrozumie wasze starania w dbanie o środowisko i poczuje, że jest to pożyteczne.
• Świadomie róbcie zakupy. Społeczeństwo nauczyło się „jeść oczami”, dlatego zwykle kupujemy za dużo jedzenia, a potem je wyrzucamy, ponieważ zepsuło się w lodówce. Ekoalternatywą może być wspólne planowanie posiłków i angażowanie najmłodszych w ich przygotowywanie. Ważne jest też, aby uczyć dzieci, jak sprzątać po gotowaniu. Obierki z ogórka wyrzucamy do odpadów bio, torebkę po mące – do papieru, a butelkę po oliwie – do szkła. Oczywiście należy wytłumaczyć dziecku, dlaczego to tak istotne.
• Nie wyrzucajcie wszystkiego, co wygląda na zużyte. Skończyła się bateria w zabawce? Wystarczy zakupić nową. Starą możemy przy okazji wizyty w galerii handlowej wrzucić do pojemnika na baterie. Rozerwaną maskotkę czy dziurę w skarpecie łatwo można zszyć. W miejsce uszkodzonego materiału bluzki przykleić naszywkę, a zużyte ubranie przerobić na ubranka dla lalek lub szmatki do wycierania kurzu. Takie proste czynności mogą nauczyć poszanowania swoich rzeczy i powstrzymać przed ciągłym kupowaniem nowych.

Wiedza czerpana w szkole też jest bardzo użyteczna!
Okazją do nauki przez najmłodszych odpowiedzialnego gospodarowania odpadami poza domem mogą być zajęcia edukacyjne w szkole czy przedszkolu. Możliwość czerpania wiedzy na ten temat dają działania projektowe, np. „Kubusiowi Przyjaciele Natury”. To bezpłatny program edukacyjny skierowany do przedszkolaków i uczniów klas I-III szkół podstawowych, który uczy dzieci, jak dbać o przyrodę i mądrze korzystać z jej zasobów. Akcja organizowana jest od 14 lat przez markę Kubuś, a udział w niej wzięło już niemal 8 milionów dzieci. Przedszkola i szkoły uczestniczące w programie otrzymują bezpłatne merytoryczne materiały dla nauczycieli oraz dzieci do realizacji tematycznych scenariuszy lekcyjnych. Pomoce dydaktyczne zawierają także treści multimedialne – animowane filmy, bajki, piosenki i audiobooki, które są opracowane przez ekspertów. Wiedza przekazywana jest w taki sposób, aby najmłodsi mogli uczyć się, a przy okazji pobudzać wyobraźnię i dobrze się przy tym bawić. Program pomaga kształtować wśród najmłodszych postawy ekologiczne oraz poczucie odpowiedzialności za to, w jakiej kondycji będzie cała nasza planeta w przyszłości.

¹ Ochrona Środowiska 2021, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, 2021.

Fot. Materiały prasowe
Informacja prasowa