Konsekwencje siedzącego trybu życia dzieci i młodzieży

Problem wadliwej postawy dotyczy zarówno dzieci, młodzieży, jak i dorosłych.

Prawidłowa postawa polega na tym, aby poszczególne elementy szkieletu były odpowiednio do siebie dopasowane i utrzymywane w ich naturalnym położeniu. Głowa powinna być ustawiona wprost nad klatką piersiową, biodrami i stopami. Barki powinny znajdować się na równej wysokości, łopatki przylegać do pleców, natomiast ręce i nogi prawidłowo ukształtowane z rzepkami zwróconymi do przodu i wysklepionymi stopami. Żeby taka sytuacja miała miejsce, napięcie układu mięśniowego i nerwowego musi być minimalne. Kiedy jednak dzieje się inaczej, wówczas dochodzi do dystonii mięśniowej. Polega ona na tym, że niektóre grupy mięśni ulegają osłabieniu i rozciągnięciu, podczas gdy inne są stale napięte i automatycznie stają się coraz krótsze. Odchylenie od normy jest początkiem łańcucha zmian, które z kolei mogą prowadzić do poważnych chorób.

Kręgosłup dźwiga ciężar ciała człowieka przez całą dobę. Nieważne, czy śpimy, stoimy, siedzimy, czy się pochylamy. Jednak w niektórych z tych pozycji obciążenie jest zdecydowanie większe niż w pozostałych. Jest to bez wątpienia nienaturalna dla człowieka pozycja siedząca. Stanowi duży problem, gdyż nasze ciało i organizm nie są przystosowane do ciągłego siedzenia. Badania statystyczne pokazują, że przeciętny Europejczyk w takiej pozycji spędza codziennie aż 6 godzin. W przypadku dzieci jest to 3-4 godziny, głównie w czasie zajęć lekcyjnych. Z każdym kolejnym rokiem ten czas wydłuża się i w rezultacie dochodzi do 6-7 godzin. Również w domu przy odrabianiu lekcji lub w czasie wolnym aż 76% dzieci i młodzieży przyjmuje postawę siedzącą (więcej: tutaj).

Statystyki biją na alarm, natomiast lekarze podkreślają, że dzieciństwo jest bardzo ważnym okresem dla rozwoju sprawności niezbędnej dla zachowania zdrowia i prawidłowej postawy w przyszłości. 3/4 całego dnia w pozycji siedzącej prowadzi do zmniejszenia sprawności i pojawiania się nadwagi u dzieci i młodzieży. W dalszej konsekwencji powoduje to obniżenie samooceny i ogólnego samopoczucia, a także jest przyczyną niepowodzeń w nauce. Z wady postawy niestety się nie „wyrasta”, a nieleczona niesie za sobą bardzo poważne skutki. Na początku pojawiają się dolegliwości bólowe, zwiększenie zużycia energii, uczucie znużenia (a przy tym nerwowość), koślawe kolana i płaskostopie, a nawet wady wzroku. W dalszym etapie siedzący tryb życia i brak ruchu prowadzi do otyłości, która jest konsekwencją wcześniej wspomnianej nadwagi. Jej skutkiem nierzadko są choroby serca i układu krążenia, nadciśnienie tętnicze (coraz częściej występujące u nastolatków), cukrzyca typu II, zaburzenia procesów przemiany materii i idące za tym ryzyko utraty gęstości kości.

Aby ograniczyć do minimum niebezpieczeństwo wystąpienia wad postawy należy ukierunkować się na działania profilaktyczne, gdzie najważniejszym elementem zdecydowanie jest ruch. Okazuje się, że dla 58% uczniów jedyną formą aktywności fizycznej jest lekcja wychowania fizycznego. Dlatego też rodzice powinni dbać o to, by dziecko miało tego ruchu jak najwięcej. Powinno chodzić i biegać po naturalnym, nierównym terenie, np. po łące, lesie, plaży, itp. Warto wysłać je na naukę pływania, zachęcać do gry w piłkę, jazdy na rowerze i zabaw na świeżym powietrzu. Kolejnym ważnym elementem jest codzienne korygowanie jego sylwetki i złych nawyków, takich jak siedzenie z podwiniętymi nogami lub „noga na nogę”, czy noszenie plecaka na jednym ramieniu. Należy stosować takie działanie po to, by dziecko z czasem wyrobiło w sobie odruch przyjmowania prawidłowej postawy.

W czasie, kiedy pozycja siedząca jest konieczna, choćby w trakcie odrabiania lekcji, należy przygotować dziecku odpowiednie stanowisko. Blat stołu lub biurka powinien być prostokątny lub kwadratowy, nie zaokrąglony. Dziecko powinno siedzieć wyprostowane,
w odległości około 5 cm od jego brzegu. Stopy mają spoczywać płasko na podłodze, przedramiona na blacie, natomiast łokcie powinny nieznacznie wystawać poza jego krawędź. Książka, zeszyt lub monitor komputera muszą znajdować się dokładnie na wprost twarzy dziecka, natomiast światło lampki powinno padać z lewej strony.

Przy wyborze całego wyposażenia pokoju dziecka najlepiej kierować się zasadami ergonomii. Oznacza to m.in., że meble powinny „rosnąć” razem z nim (posiadać możliwość regulacji). W przypadku krzesła, które odgrywa tutaj największą rolę, im więcej jest takich elementów, tym lepiej.

Artykuł przygotowany dzięki współpracy ze sklepem Centrum Krzeseł (www.centrumkrzesel.pl) z szerokim wyborem ergonomicznych krzeseł dla dzieci i młodzieży.

^{Fot. centrumkrzesel.pl
Autor zewnętrzny}