„Królowa Margot. Ostatnia perła Walezjuszów” - recenzja

Żyjąca w latach 1553 – 1615 Małgorzata de Valois, zwana Margot to główna bohaterka książki Aleksandry Skrzypietz, pani historyk z Uniwersytetu Śląskiego. Losy ostatniej przedstawicielki słynnego, francuskiego rodu splatają się z ważnymi wydarzeniami w historii Francji, więc dzięki pióru autorki możemy przybliżyć sobie nie tylko postać córki Henryka II i Katarzyny Medycejskiej, ale też burzliwe dzieje XVI-wiecznego kraju ze stolicą w Paryżu. Publikacja wydawnictwa Bellona nie skupia się jednak tylko i wyłącznie na osobie Małgorzaty francuskiej. W pierwszej części na pierwszy plan wysuwa się bowiem nosząca to samo imię: cioteczna babka głównej bohaterki. Aleksandra Skrzypietz uznała bowiem, że pisząc biografię ostatniej perły Walezjuszów nie może pominąć i innych ważnych kobiet jej epoki.

Książka jest prawdziwą skarbnicą wiedzy na temat życia charakternej i nietuzinkowej królowej Francji i Nawarry. Czytamy o jej dzieciństwie, młodości, dojrzałości i starości. O życiu prywatnym i publicznym. O jej radościach i smutkach. O otaczających ją ludziach i tym wszystkim co wokół niej się działo. Nie brak w publikacji odwołań do jej pamiętników i listów, które pozwalają nam „podglądać” Margot z jej własnego punktu widzenia. O obiektywizmie oceny dziejących się wydarzeń, nie ma oczywiście mowy, ale i „czarna” legenda, która spowija od wieków, oskarżaną o rozwiązłość erotyczną, liczne wady i błędy Małgorzatę, nie wydaje się przecież we wszystkich szczegółach prawdziwa.

„Królowa Margot. Ostatnia perła Walezjuszów” to pozycja dla prawdziwych miłośników historii. Multum dat i faktów bez wątpienia znuży bowiem każdego, kto książki z tej dziedziny omijał dotąd szerokim łukiem. Nie wspominając już o genealogii rodziny de Valois, intrygach dworskich i zawirowaniach politycznych, których w utworze nie brakuje. Pasjonaci dawnych dziejów zyskują jednak pozycję, która poszerza ich wiedzę na jeszcze jeden interesujący ich temat.

Jak przyznaje we wstępie autorka: „ta książka nie jest tylko biografią Małgorzaty. Bohaterka została osadzona w kontekście obyczajowym epoki oraz na tle obrazu dworu francuskiego – pełnego przepychu i swobody w nowych, renesansowych warunkach”. „Książka przedstawia panoramę XVI-wiecznej Francji w sferze politycznej i obyczajowej. Ukazuje przenikanie się sfery kultury dworskiej, spraw wyznaniowych i polityki, zwłaszcza walki o władzę, której przejawem były również wojny religijne”. To wszystko niezwykle ubogaca publikację, ale i zwiększa jej objętość. Ocenę ostatniej perły Walezjuszów pozostawia autorka czytelnikom. Rzuca się jednak w oczy, że Aleksandra Skrzypietz „sympatyzuje” z główną bohaterką i nie szczędzi życzliwych słów tej, która jak każda kobieta w tamtych czasach, nie miała wtedy łatwo.

Godzi się przypomnieć, że Małgorzata de Valois była siostrą Henryka Walezego, pierwszego elekcyjnego króla Polski. To jeden z powodów, dla których na pewno warto sięgnąć po tę lekturę i poznać bliżej dynastię, którą szlachta z kraju nad Wisłą uznała za godną polskiej korony.

Ponad trzysta stron lektury przenosi w świat europejskiej przeszłości, w rzeczywistość, w której nadrzędnym celem było przedłużenie dynastii panującej, zapewnienie dobrobytu państwu i odnalezienie się w skomplikowanych, ale jakże barwnych realiach francuskiego dworu. Ostatnia perła Walezjuszów była częścią tego wszystkiego. Jak sobie poradziła? Sprawdźcie sami.

Iwona Trojan
(iwona.trojan@dlalejdis.pl)

Aleksandra Skrzypietz: „Królowa Margot. Ostatnia perła Walezjuszów”, Warszawa, wydawnictwo Bellona, 2016