Mądry jak pszczoła

Hierarchia w pszczelej społeczności
W ulu żyją obok siebie jednostki o określonych zadaniach, a ich liczba oscyluje w granicach 20 – 80 tys. Płeć męska reprezentowana jest przez trutnie, żeńską tworzą samice, wśród których najważniejsza postać to matka o w pełni ukształtowanych narządach rozrodczych. Królowa-matka zajmuje w ulu specjalne miejsce i jest to tzw. matecznik. Drugie miejsce zajmują robotnice, których narządy nie są w pełni wykształcone. Zadaniem matki jest rozmnażanie, a robotnice choć wychowują potomstwo, mają inny cel – magazynowanie pokarmu. Składane przez pszczoły jaja są zapładniane i to z nich wyklują się samice. Z jaj niezapłodnionych powstaną trutnie. Natomiast sposób odżywiania się tych owadów decyduje o tym, jaką funkcję będzie pełnił dany osobnik w społeczności.

Znaczenie tańca
Okazuje się, że tak jak dla nas taniec ma znaczenie zmysłowe, ukazuje emocje i stan umysłu ludzkiego, tak samo wśród pszczół taniec coś komunikuje. Osobniki, które wykonują obroty pod określonym do Słońca kątem, ruszają w charakterystyczny sposób odwłokiem czy wykonują w powietrzu ósemki, przekazują innym pszczołom ważne informacje. Z takiego tańca pozostałe pszczoły dowiadują się tego, gdzie, jak daleko i w jakim kierunku należy polecieć, aby dotrzeć na łąkę wyściełaną kwiatami. To informacja pozwalająca zdobyć drogocenny pokarm.

Odległość nie stanowi problemu
Pszczoły doskonale orientują się w terenie, zmysł orientacji pozwala dotrzeć im w najbardziej odległe miejsce. Zawdzięczają to bardzo dobrze wykształconemu aparatowi wzroku, zaś prędkość lotu pszczoły w celu zdobycia pożywienia może nawet osiągnąć wartość 24 km/h! Powrót do ula jest szybki i bezbłędny, gdyż pszczoły rozróżniają niektóre barwy m.in. żółty, biały, niebieski, a tymi barwami pszczelarze znaczą ule.

Mądrość pszczół
Badacze wykonują stale nowe eksperymenty, które wskazują na to, że pszczoły są niezwykle inteligentne, potrafią rozróżnić kolory, kształty, kojarzyć fakty, myśleć abstrakcyjnie bądź mieć zmienne nastroje.. Pszczoły przejawiają swoją mądrość także w momencie zagrożenia, szczególnie, gdy ul zostanie zaatakowany przez szerszenia-zwiadowcę. Zwiadowca po powrocie do gniazda z pewnością poinformowałby pozostałe osobniki o miejscu przebywania larw pszczół, które są smakowitym kąskiem dla szerszeni. W momencie starcia pszczół ze zwiadowcą pszczoły wykorzystują bardzo inteligentną metodę walki z nieproszonym gościem; otaczają przybysza ze wszystkich stron, co przypomina unoszącą się w powietrzu brzęczącą kulę. Szerszeń nie jest odporny na tak wysoką temperaturę, którą pszczoły wytwarzają wewnątrz utworzonego kręgu. Szerszeń ginie, gdy temperatura wytworzona przez wibrujące pszczoły przekroczy 46oC.

Pszczoły to inteligentne owady, ale też bardzo pożyteczne. Zapylają rośliny, pozwalając im owocować, a produkowany przez nie miód jest słodki i ma wiele odżywczych wartości. Muszą się przy tym nieźle napracować, nie bez kozery zresztą powstało przysłowie „pracowity jak pszczoła”.

Małgorzata Koperska
(malgorzata.koperska@dlalejdis.pl)

<sup>Bibliografia:
[1]http://www.portalpszczelarski.pl/artykul/651/budowa_pszczoly_miodnej_-_budowa_zewnetrzna.html
[2]http://www.newsweek.pl/nauka/pszczola-inteligencja-pszczol-co-potrafia-pszczoly-newsweek-pl,artykuly,342049,1.html
[3]http://wiadomosci.wp.pl/kat,1515,title,Pszczoly-madre-jak-ludzie,wid,166282,wiadomosc.html?&ticaid=117a0b

Fot. pixabay.com</sup>