„Maria Józefa Habsburg. Ostatnia polska królowa. Portret psychologiczny” – recenzja

Maria Józefa Habsburżanka urodziła się 8 grudnia 1699 r. w Wiedniu. Była królową Polski i ostatnią królową małżonką Rzeczypospolitej Obojga Narodów, żoną króla polskiego i elektora saskiego Augusta III Sasa. Po wybuchu wojny siedmioletniej w 1756 r. w przeciwieństwie do męża pozostała w okupowanym przez Prusaków Dreźnie, gdzie zmarła 17 listopada 1757 r.

Maria Józefa Habsburg jako ostatnia koronowana polska królowa nie miała wśród historyków zbyt dobrej opinii. Janina Lesiak podjęła się tutaj trudnego zadania. Zakładając, że każdy ma prawo do obrony, postanowiła nie tylko wytłumaczyć, ale także zrozumieć postępowanie Marii Józefy poszukując przyczyn, dlaczego ta ostatnia z ośmiu Habsburżanek na polskim tronie zapisała się wśród nich najgorzej. Książka ta jest opowieścią o kobiecie, która pragnęła być kimś innym niż była, a także o tym, że niespełnione marzenia mogą zmienić życie komuś, kto nie może się pogodzić z niemożliwością ich realizacji. Książka jest również o tym, że aby być królową nie wystarczy jedynie zasiąść na królewskim tronie. Jest to także po części opowieść autorki o jej własnym życiu, podejmowanych przez nią wyborach i drodze twórczej, którą poświęciła portretom psychologicznym polskich królowych, które mimo, że dalekie i czasem zapomniane były tak niezwykłe, że trzeba o nich wspominać i opowiadać na nowo.

Powieść o Marii Józefie Habsburg jest ostatnią częścią z cyklu liczącego dziewięć tomów powieści o polskich królowych. Możemy tutaj poznać nie tylko historię Mari Józefy, ale także znaleźć nawiązanie do wszystkich koronowanych kobiet. Dzięki temu można zobaczyć obraz tego, jak w dawnych czasach żyły i prowadziły ze sobą dyskusje kobiety; jak radziły sobie z obowiązkami, bólem, a czasem z upokorzeniem. Mniej więcej w połowie rozpoczyna się natomiast historia samej Marii Józefy Habsburg, która mimo tego, że na dworze wyglądała na niezbyt rozgarniętą, była naprawdę bystrą i energiczną kobietą, lojalną wobec domu Habsburgów. Udowadniała ona, że potrafi być silna i cierpliwa ukrywając przy tym swoje uczucia i emocje. Z Augustem III łączyło ją zamiłowanie do przepychu, kosztownych strojów i sztuki. Autorka stara się w powieści odkryć przynajmniej część tajemnic Marii Józefy i zrozumieć jej postępowanie. Jest to zdecydowanie powieść, którą warto przeczytać i poznać sylwetkę tej ciekawej kobiety i królowej.

Ewelina Makoś
(ewelina.makos@dlalejdis.pl)

Janina Lesiak, „Maria Józefa Habsburg. Ostatnia polska królowa. Portret psychologiczny”, Wydawnictwo MG, Kraków, 2022.