„Pokój” – recenzja

„Uczta Wyobraźni” to seria wydawnictwa MAG poświęcona literaturze fantastycznej z najwyższej półki, co pozwala podczas sięgania po jedną z jej książek odczuwać niewysłowione podniecenie przyszłą lekturą oraz fascynację odkrywanych wrażeń. Wśród ostatnio wydanych w niej książek znalazła się także niebagatelna pozycja - „Pokój” Gene'a Wolfe'a – powieść, która nie tylko wciąga i wywraca świat do góry nogami, ale także budzi wielkie niepokoje.

Rozpoczynając lekturę odnosiłam wrażenie, że zaszła jakaś pomyłka, bowiem opowieść toczyła się raczej w normach powieści obyczajowej aniżeli fantastycznej. Jednak w miarę lektury, gdy, nie ukrywam, często delektowałam się powoli zdaniami, które były pełne literackości i wyczucia, zaczęłam rozumieć, że oszukałam samą siebie. W miarę zagłębiania się w świat bohatera okazało się, że poniekąd stałam się jego więźniem, który wcale nie chce zostać uwolniony. Ale zacznę od kilku zdań na temat fabuły.

Alden Weer to stary człowiek, który ma problemy ze zdrowiem i jak wiele osób, które stoją nad przepaścią życia i śmierci, pogrąża się w swoich wspomnieniach. Zapowiada się banalnie? Nic bardziej mylnego. Otóż w miarę lektury okazuje się, że wspomnienia zaczynają się mieszać, coś tu nie gra, czasem spójnie, a zaraz znowu nie. Początkowo można podejrzewać, że autor stara się odtworzyć demencję bohatera, ale to także jest zmyłka. Jednak z czasem zaczynamy rozumieć, że pojawia się tu właśnie nadnaturalny charakter fabuły powieści. Wyobraźnia i wspomnienia Weera zdolne są do przekształcania rzeczywistości, modelowania nią, niczym za pomocą plasteliny, kształtów, które sobie zażyczy. Więcej zdradzić o fabule nie mogę, by nie zepsuć wam satysfakcji odkrywania tajemnic niniejszej książki.

Gene Wolfe z pełną precyzją i wyczuciem balansuje na granicy tego, co dla czytelnika będzie interesujące, a tym, co go zirytuje. Dzieli się na tyle wyważoną ilością informacji, aby podsycić ciekawość, ale także, by czytelnik nie czuł się zaspokojony. Nie będę więc ukrywać - to jest powieść bardzo trudna, a raczej wymagająca. I to właśnie jest także jej największa wartość. Kompozycja fabularna i konstrukcja językowa są przesycone niezwykłym klimatem niepokoju, który fascynuje i denerwuje jednocześnie. Jakby autor igrał z czytelnikiem próbując wystawić go na próbę. Te wszystkie emocje, wrażenia są niezwykle cennym doznaniem czytelniczym. Niniejszej książki bowiem nie zapomnę nigdy i jestem przekonana, że będę do niej wracać za każdym razem z taką samą dawką zainteresowania. Tak wielu skrajnych emocji dawno nie przeżyłam czytając jakąkolwiek książkę: od niepokoju, przerażenia, zdenerwowania i fascynacji, po zachwyt pięknem, subtelnością i spokojem. Banalny na pozór temat, którym były wspomnienia starca stał się pretekstem do snucia opowieści wielopłaszczyznowej, która raz odkryta nie opuści nas na długo.

„Pokój” Gene'a Wolfe'a to książka, której nie sposób tak po prostu odłożyć na półkę i pozwolić jej się zakurzyć w spokoju. Niemal niemożliwe staje się uwolnienie od zdań i opowieści, które właśnie poznaliśmy. Esencją tej książki są emocje, które jest w stanie wywołać, a sama fabuła staje się do tego celu środkiem. Do lektury należy podejść z pełnym spokojem, wyciszeniem i cierpliwością, bo naprawdę warto. Z pewnością nie jest to pozycja, którą można tak po prostu przeczytać szybkim tempem od deski do deski, ale wręcz przeciwnie, należy smakować każde zdanie, aby nic nam nie umknęło. Polecam tę powieść wszystkim spragnionym dobrej literatury, która poruszy i nie pozwoli się odłożyć na półkę.

Agnieszka Ziętek
(agnieszka.zietek@dlalejdis.pl)

Gene Wolfe, „Pokój”, Warszawa, Wydawnictwo MAG, 2014