Symbole i tradycje Bożego Narodzenia

Boże Narodzenie - symbole i tradycje
Boże Narodzenie to nie tylko czas życzeń, rodzinnych spotkań i prezentów, ale pięknych, często zapomnianych tradycji. Przypomnijmy o niektórych, by święta nabrały rzeczywiście wyjątkowej atmosfery.

Choinka
Nie wyobrażamy sobie świąt bez choinki. Pierwsze ubrane drzewka pojawiły się w Alzacji, lecz zwyczaj szybko podchwycił Marcin Luter. Kościół katolicki przejął ten zwyczaj i dziś spotykamy je niemal wszędzie. Ubieranie choinki było niegdyś ceremonią i miało zapewnić życie, zdrowie, powodzenie oraz dostatek całej rodzinie. Wszystko było symbolem:

  • gwiazda (czubek) – pamiątka gwiazdy betlejemskiej,
  • jabłka – zdrowie i uroda,
  • złote lub srebrne orzechy – bogactwo,
  • dzwonki – dobre nowiny,
  • anioły – ochrona,
  • łańcuchy – rodzinne więzy,
  • światełka – ochrona przed złem.

Opadające z choinki igły miały chronić mieszkańców przed złymi duchami.

Według tradycji choinkę ubiera się w wigilię Świąt Bożego Narodzenia, zaś rozbiera 6 stycznia w święto Trzech Króli lub 2 lutego w święto Matki Boskiej Gromnicznej.

Pierwsza Gwiazdka
Do dziś siadamy do wieczerzy wigilijnej, kiedy na niebie ukaże się pierwsza gwiazdka. Zgodnie z symboliką jest to nawiązanie do gwiazdy betlejemskiej, która prowadziła Trzech Mędrców do Betlejem. Do tego momentu muszą też być zakończone prace.

Opłatek
Dzielenie się opłatkiem dotyczy kilku krajów, wśród nich Polski. W naszym kraju zwyczaj pojawił się w XVIII wieku. Stanowi symbol rodzinnych więzów, pojednania i miłości. Obecnie mamy do czynienia wyłącznie z białymi opłatkami, lecz dawniej wypiekano również kolorowe opłatki dla zwierząt.

Sianko pod obrusem
Tradycja wymaga, by pod białym obrusem znajdowało się sianko. Jest ono tam kładzione na pamiątkę żłobu, w którym Maryja złożyła dzieciątko Jezus. Niegdyś stawiano w kącie jeszcze ozdobiony snop siana zwany „Diduchem”, który to wywodził się z dawnych obrzędów Święta Godowego i miał na celu zapewnić dostatek. Oczywiście, sianko spod obrusa służyło również wróżbom.

Dodatkowe nakrycie
Wciąż żywa jest tradycja pozostawiania jednego dodatkowego nakrycia dla niespodziewanego gościa, który mógłby zapukać do naszych drzwi. Najczęściej nawiązuje się tu do historii Jezusa i Maryi, którzy nie mogli znaleźć w Betlejem miejsca. Drugie wytłumaczenie pustego miejsca jest związane z tradycją przedchrześcijańską, kiedy podczas uroczystych świąt pozostawiano miejsce dla dusz zmarłych przodków, by mogły pobłogosławić dom.

Dwanaście potraw
Liczbę potraw tłumaczy się różnie, w zależności od regionu. Niekiedy nawiązuje się do  12 Apostołów, 12 plemion Izraela lub po prostu 12 miesięcy. Ostatnie wyjaśnienie niesie ze sobą kolejną symbolikę, a mianowicie zapewnienie obfitości na nowy rok.

Według staropolskiej tradycji jednak najważniejsza jest nie ilość potraw, a to, by ich liczba była nieparzysta. Obowiązkowo muszą być następujące, symboliczne dania:

  • ryba – dawny symbol chrześcijaństwa oraz pamiątka chrztu i odrodzenia,
  • pierogi z kapustą – odrodzenie roślin na wiosnę,
  • makowiec lub kutia – urodzaj,
  • miód – bogactwo i mądrość.


Zgodnie ze zwyczajem należy spróbować każdej potrawy.

Święty Mikołaj
Podczas wigilii nie powinno zabraknąć prezentów. Zgodnie z tradycją, przynosi je święty Mikołaj, zwany czasem Gwiazdorem. Pierwotnie był to biskup Miry, który słynął z hojności i cudów. Dziś kojarzy się wszystkim ze starszym panem z białą brodą, w czerwonym ubraniu i z workiem prezentów, który przybywa na saniach zaprzężonych w renifery.

Anna Koprowska-Głowacka
(anna.koprowska-glowacka@dlalejdis.pl)

Fot. pixabay.com




Społeczność

Newsletter

Reklama



 
W tej witrynie stosujemy pliki cookies. Standardowe ustawienia przeglądarki internetowej zezwalają na zapisywanie ich na urządzeniu końcowym Użytkownika. Kontynuowanie przeglądania serwisu bez zmiany ustawień traktujemy jako zgodę na użycie plików cookies. Więcej w Polityce Cookies. Ukryj komunikat