Dlatego Guy Walters postanowił opowiedzieć ją na nowo, z zamierzeniem demitologizacji całej historii, by dotrzeć do prawdy, przysłoniętej filmowymi obrazami.
Walters opowiada historię masowej ucieczki jeńców ze Stalagu Luft III w Polsce, w marcu 1944, za cel stawiając sobie ukazanie prawdziwych okoliczności ucieczki, zakończonej egzekucją 50 pojmanych jeńców. Badacz stanowczo twierdzi, że wersja przez niego przedstawiona wolna jest od powielania błędów opracowań korzystających z nierzetelnych prac i bez dostępu do archiwalnych materiałów. „Wielka ucieczka. Prawdziwa historia” tworzy kronikę dramatycznych wydarzeń, jak gdyby film i wszystkie pozostałe książki nigdy nie powstały.
Książka brytyjskiego historyka zadaje pytanie: czy Wielka Ucieczka miała jakikolwiek sens? Przedstawiając zebrane materiały i sięgając do archiwów, Walters analizuje sylwetki uciekinierów i cele im przyświecające.
Dużo miejsca, naturalną koleją rzeczy, poświęcone jest pomysłodawcy karkołomnego przedsięwzięcia- Rogerowi Bushellowi, majorowi, który opracował plan wyprowadzenia setek więźniów z obozu. Czytelnikowi przybliżone zostają jednak także sylwetki niemieckich oficerów, zarządzających obozem, a także wielu drugoplanowych postaci, które miały ogromne znaczenie dla przebiegu całej akcji.
Niestety całość czyta się źle. Dopisywanie dialogów bez oparcia na faktach, to jedna z wad książki, która wbrew szumnym zapowiedziom, przełomowa nie jest. Fatalnie rozłożone akcenty i zdania, które budzą zdumienie- „Jadłospis też był dosyć ograniczony” w kontekście obozu jenieckiego, lub „(…) łatwo jest zapomnieć, że jeńcy wojenni są w rzeczywistości więźniami”- to wszystko sprawia, że wrażenia po lekturze są mocno mieszane.
Kolejnym mankamentem książki jest nadmiar faktów, wiele z przytaczanych historii nie wnosi nic nowego lub co gorsza zaciemnia obraz, odwracając uwagę od głównego wątku. Następnym dużym mankamentem książki jest język: często nieadekwatny do opisywanych wydarzeń, pojawiają się liczne niezgrabne sformułowania lub truizmy, nie wnoszące nic do opowieści.
Wielka Ucieczka jest historią poruszającą ludzką wyobraźnię od bardzo dawna, książka Waltersa z racji swoich licznych wad na pewno nie stanie się ważnym elementem tej legendy.
Małgorzata Tomaszek
(malgorzata.tomaszek@dlalejdis.pl)
Guy Walters; „Wielka ucieczka. Prawdziwa historia”; Świat Książki; Warszawa 2015