Teflon – wiele hałasu o nic

Teflon jest substancją znaną pod chemiczną nazwą policzterofluoroetylen (PTFE). Jest to wyjątkowo odporny związek. Może być używany w temperaturach od -270 ºC do +260 ºC bez rozkładu. Prawie wszystkie pierwiastki chemiczne i związki nie wchodzą z nim w reakcję. Teflon nie ulega korozji, nie przewodzi prądu. Wykazuje najniższy ze wszystkich znanych ciał stałych współczynnik tarcia, dzięki czemu do Księgi Rekordów Guinessa trafił jako „najbardziej śliska substancja” na świecie.

W 1938 roku dr Roy Plunkatt pracownik firmy DuPont podczas doświadczeń nad substancją chłodzącą stosowaną w lodówkach odkrył PTFE. Zachwycony jego niesamowitymi właściwościami opatentował w 1956 roku metodę wytwarzania teflonu. Patent wygasł, Teflon® pozostał nadal znakiem towarowym firmy DuPont.

Szkodzi czy nie szkodzi?
Aby najtrafniej odpowiedzieć na to pytanie, warto prześledzić, do czego teflon był i jest stosowany. W latach 50. XX wieku jego produkcja była bardzo kosztowna, stąd początkowo używano go tylko w przemyśle zbrojeniowym. Z czasem wraz z rozwojem nauki i techniki znaleziono inne zastosowania tego związku. W 1961 roku w projekcie Apollo skafandry astronautów wykonano z materiału, którego włókna pokryte były teflonem. W 1969 roku firma Gore ze Stanów Zjednoczonych zastosowała teflon do produkcji tkanin, tworząc w ten sposób znany materiał Goreteks. Obecnie PTFE stosuje się m.in. w transplantologii i chirurgii odtwórczej (rekonstrukcja stawów, tkanek), w kosmonautyce (promy, statki kosmiczne), w produkcji bardzo drogich kabli (jako izolator), w smarach rowerowych (poprawia poślizg), czy w konfekcji (ubrania sportowe, damskie, dziecięce, mundury).

Jedno z głównych zastosowań i chyba najbardziej znane to oczywiście sprzęt gospodarstwa domowego. Teflon znajdziemy np. w obrusach, zasłonach czy meblach ogrodowych a przede wszystkich w powłokach pokrywających patelnie. Takie powłoki są specjalnie przygotowane do pracy w warunkach wysokich temperatur i do wielokrotnego podgrzewania. Do patelni teflonowych, jak wiadomo najlepiej używać miękkich, plastikowych, silikonowych czy drewnianych sztućców. Gdy powłoka się zdrapie, nawet, jeżeli powstanie drobinka teflonu, która dostanie się do organizmu ludzkiego nie wywoła żadnej szkody. Teflon jest, bowiem obojętny na ludzkie tkanki, zresztą niemal jak na każde twory organiczne. Z organizmu człowieka zostaje bezpiecznie wydalany.

PTFE rozkłada się dopiero w temperaturze 400 ºC, która jest niemożliwa do uzyskania przy normalnym stosowaniu patelni. Nie ma więc mowy o żadnych toksycznych oparach. Zresztą teflon zarejestrowany przez firmę DuPont otrzymał zgodę FDA amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków (Ford and Drug Administratoin) na stosowanie w kontakcie z żywnością. FDA jest bardzo rygorystyczną organizacją o naprawdę surowych przepisach dotyczących bezpieczeństwa. Przez wiele lat używania teflonu przeprowadzano nad nim wiele badań, żadne z nich nie wykazało, iż teflon stanowi jakiekolwiek zagrożenie dla człowieka.

Śmiało, więc możemy używać, (co zapewne wiele osób robi) produktów zawierających teflon. W ślad za panią Geissler nie musimy wyrzucać wszystkich domowych patelni i narażać się na koszta kupna nowych.

Anna Pytel
(anna.pytel@dlalejdis.pl)

^{Fot. Paweł Przygrodzki}