Zaangażuj dziecko do uprawy roślin

Dzieci coraz więcej czasu spędzają przed ekranami komputerów czy smartfonów niż na świeżym powietrzu, co ma znaczący wpływ na ich naturalne procesy rozwojowe. Coraz częściej są przebodźcowane, a co za tym idzie, mają problemy z rozwojem emocjonalnym i fizycznym^[1]. Badania dowodzą, że uprawa roślin i wspólna praca w ogrodzie oferują najmłodszym nie tylko możliwość fizycznej aktywności, ale również szereg korzyści rozwojowych, edukacyjnych i zdrowotnych.

Dzieci są naturalnymi odkrywcami, a potrzeba eksploracji świata jest fundamentalnym elementem rozwoju. Od najmłodszych lat wykazują one ogromną ciekawość, która popycha je do badania otaczającej ich rzeczywistości. Ta niezaspokojona chęć poznawania świata za pomocą wszystkich zmysłów jest kluczowym czynnikiem, który stymuluje ich rozwój poznawczy, emocjonalny i społeczny. Warto ją wspierać i umożliwiać dzieciom aktywności na świeżym powietrzu. Praca w ogrodzie może być dla nich nie tylko świetną zabawą. Jakie korzyści przynosi dzieciom uprawa roślin?

Wpływ na zdrowie i rozwój
Regularna aktywność w ogrodzie wspiera zdrowie fizyczne dzieci, zwiększając ich siłę, kondycję i koordynację ruchową. Dodatkowo kontakt z ziemią i roślinami oddziałuje na wszystkie zmysły małego człowieka. Doświadczenia te przyczyniają się do procesu zwanego integracją sensoryczną – zdolności organizmu do przetwarzania i organizacji wrażeń zmysłowych. Dzięki temu dzieci mogą lepiej zrozumieć otaczający je świat i odpowiednio reagować na zewnętrzne bodźce.

Ponadto, jak tłumaczy Joanna Legutko, doradca ogrodniczy, wiceprezes zarządu przedsiębiorstwa W.Legutko – ogrodnictwo jest fantastyczną platformą edukacyjną, która pozwala dzieciom w praktyczny sposób nauczyć się o życiu roślin, ich potrzebach oraz procesach biologicznych i ekologicznych, które wpływają na ich wzrost. Praca w ogrodzie wymaga również rozwoju umiejętności praktycznych, takich jak obsługa narzędzi ogrodowych, sadzenie, pielęgnacja roślin, a także planowanie przestrzeni i rozumienie podstaw matematyki w kontekście liczenia nasion czy mierzenia odległości między sadzonkami.

Zajmowanie się ogrodem może również pozytywnie wpłynąć na dietę najmłodszych. Badania wykazały, że dzieci zaangażowane w ogrodnictwo częściej podejmują zdrowe wybory żywieniowe, preferując spożywanie warzyw i owoców, które samodzielnie uprawiały^[2].

Redukcja stresu i budowanie więzi
Kontakt z ziemią i uprawa roślin mogą mieć terapeutyczny wpływ na kondycję psychiczną człowieka, również tego młodego, pomagając w redukcji stresu i poprawie nastroju. Badanie przeprowadzone w 2020 r. w 28 koreańskich szkołach wykazało, że hortiterapia, czyli terapia ogrodnicza polegająca na uprawie roślin wpływa na obniżenie poziomu stresu u dzieci, zwiększenie inteligencji emocjonalnej i kompetencji społecznych oraz wzrost poczucia własnej sprawczości.

– Praca w ogrodzie to doskonała okazja do nauki współpracy, a także możliwość rozwoju umiejętności angażowania się w działania oraz integracji społecznej. Dzielenie się obowiązkami i wspólne dążenie do celu budują poczucie wspólnoty, uczą dzieci odpowiedzialności i podziału ról. Ponadto spędzanie czasu na wspólnym sadzeniu roślin jest doskonałą okazją do budowania więzi rodzinnych, gdzie w nieformalnej atmosferze można rozmawiać i dzielić się doświadczeniami. Uprawa roślin uczy również cierpliwości i pokazuje, że sukces wymaga czasu i staranności – wyjaśnia Joanna Legutko, doradca ogrodniczy.

Alternatywa dla cyfrowego świata
Kolejne badania i wielu ekspertów coraz częściej i głośniej mówią o negatywnych skutkach zbyt wczesnego i nadmiernego kontaktu dzieci z urządzeniami elektronicznymi. Już niemowlęta mają styczność z telewizorem, zaś większość dziesięciolatków systematycznie korzysta z telefonu komórkowego. Dzieci mieszkające w dużych miastach otrzymują własne telefony komórkowe wcześniej, bo zwykle w wieku 7–8 lat[3]. W związku z coraz większą świadomością problemów, jakie niesie ze sobą nadmierny kontakt dzieci ze światem cyfrowym, ogrodnictwo staje się coraz częściej i chętniej polecaną alternatywą. Ograniczenie czasu spędzanego przed ekranem jest kluczowe dla zdrowego rozwoju najmłodszych, a uprawa roślin oferuje zajęcie, które angażuje zarówno ciało, jak i umysł, promując zdrowe nawyki i zainteresowania poza światem wirtualnym. Coraz popularniejsze stają się również ośrodki terapeutyczne, stosujące hortiterapię jako główną metodę leczenia różnego rodzaju objawów zarówno u dzieci, jak i dorosłych.

Kontakt z naturą jest niezbędny dla wszechstronnego rozwoju dzieci, wspierając nie tylko ich obszar poznawczy, ale i fizyczny, przez co przyczynia się do budowania zdrowych podstaw w dorosłym życiu. Wspólna uprawa roślin to również doskonała okazja do spędzania jakościowego czasu w rodzinnym gronie, uczenia odpowiedzialności, cierpliwości oraz budowania silnych więzi. Zatem częściej zapraszajmy dzieci do ogrodu i pozwólmy im rozkwitać.

^[1] https://www.verywellfamily.com/the-negative-effects-of-too-much-screen-time-1094877
^[2] Robinson-O'Brien, R., Story, M., i Heim, S. "Impact of Garden-Based Youth Nutrition Intervention Programs: A Review" w "Journal of the American Dietetic Association", 2009 roku.
^[3] Dziecko-media-rozwój. O konsekwencjach obecności mediów w życiu dziecka. Pod redakcją  Bednarskiej N. Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej, Warszawa 2020

Fot. W.LEGUTKO
Informacja prasowa