Zaradna, czyli szczęśliwa?

Główną bohaterkę książki poznajemy w momencie gdy zmaga się z poważną, śmiertelną chorobą. Wydaje się być pogodzona z losem, nie obawia się śmierci, a wręcz jej wyczekuje. Jej zdaniem przeżyła wszystko, co było do przeżycia i całkiem nieźle sobie z tym poradziła. Nastawienie do choroby i otoczenia zmienia się, kiedy poznaje współtowarzyszkę w niedoli, w chorobie. Wtedy zaczyna zadawać sobie pytania, czy rzeczywiście jest gotowa rozstać się z życiem. Czy swój czas przeżyła godnie, co po sobie pozostawi? Te pytania tak ją dręczą, że myślami powraca w najważniejsze chwile w swoim życiu i dokonuje samooceny swojego zachowania.

Wraz z Martą, bohaterką „Zaradnej” i jej retrospekcyjnymi wspomnieniami wkraczamy w smutne, szare i trudne lata PRL- u. Przez pryzmat głównej bohaterki, jej oczami obserwujemy wydarzenia tamtego okresu, te prywatne, ale również zmiany w polityce, przemiany ustrojowe czy zmieniającą się poglądy społeczeństwa. We wspomnieniach Marta powraca do lat swojego dzieciństwa naznaczonego ogromną tragedią i traumą dla całej rodziny. Od tej chwili wie, że może liczyć jedynie na siebie. Korzysta z rad swojej matki i uczy się od niej życiowej zaradności. Rady okazały się przydatne a Marta zaczęła prowadzić życie o jakim zawsze marzyła. Czy wyszło to jej na dobre? Czy warto zatracić duszę i ciało by zyskać dobrobyt i bogactwa?

Autorka z ogromną dojrzałością dobrała bohaterów w swojej książce. Idealnie nakreśliła ich portrety psychologiczne, są oni bardzo różnorodni, bogaci w doświadczenia i dotknięci  historią. Wszystkie postacie wzbudzają w czytelniku cały wachlarz uczuć i emocji. Marta w pierwszej chwili wydaje się być nieczułą i wręcz nieludzką istotą, dla której liczą się jedynie majątek i własne potrzeby. Nie dba o córkę i o wnuki, jest nimi zmęczona i unika kontaktów. Dopiero choroba przywraca w jej życiu odpowiednie priorytety i hierarchię wartości. Jednak czy to jest chęć stałej zmiany, czy jedynie odpokutowanie dawnych win i próba zadośćuczynienia, musicie  przekonać się sami. Zdradzę jedynie, że warto książkę poznać i mieć ją w swojej biblioteczce.

Beata Kępińska z wielką starannością i rzetelnością przedstawiła czasy PRL- u z całym jego zakłamaniem i zepsuciem. Powracają wszystkie uczucia i emocje, które towarzyszyły nam w tamtym okresie. Przypomniane zostają tragiczne ludzkie wybory takie jak mieć czy być, strach przed SB czy wyrzuty sumienia u najsłabszych jednostek. Dla starszych czytelników będzie to sentymentalne wspomnienie, powrót do lat młodzieńczych a dla młodszych odbiorców będzie to odkrywanie świata z jego wadami i zaletami, świata, którego już nie doświadczą.

"Zaradna" z pozoru wygląda na banalną opowiastkę, jednak w swoim wnętrzu skrywa istotę człowieczeństwa, głębię ludzkich uczuć, wyborów i zachowań. Daje odpowiedzi na najważniejsze pytania, w tym czy tytułowa zaradność daje więcej szczęścia czy cierpienia. Opowieść Marty na długo zostanie w moim sercu.

Aleksandra Jesiołowska
(aleksandra.jesiolowska@dlalejdis.pl)

Beata Kępińska, „Zaradna”, Zysk i S-ka, Poznań 2012