„Adam Mickiewicz. Tajemnice wiary, miłości i śmierci.” – recenzja

Tak o Adamie Mickiewiczu w „Listach do nieznajomego” napisał Józef Ignacy Kraszewski. O jego życiu i twórczości napisano już setki monografii, biografii, opasłych tomiszczy, które muszą czytać głównie studenci polonistyki. Myślałam, że o jego osobie nie da się już napisać nic więcej. Że tajemnice wieszcza – nawet te dotyczące jego alkowy, zostały już ujawnione, a wszystkie wiersze i poematy zinterpretowane na wszelkie możliwe sposoby. A tu nagle – niespodzianka! Pojawia się pan Bohdan Urbankowski, który pokazuje, że można o poecie napisać raz jeszcze w sposób niezwykle pasjonujący, współczesnym językiem. Autor monografii prowadził wcześniej audycję o tym samym tytule z cyklu Finezje literackie, które zostały wyemitowane przez Polskie Radio. Mam wrażenie, że część tych przemyśleń wykorzystał w swojej książce.

Pisarz w swojej monografii odkrywa przed czytelnikami tajemnice narodzin, życia i śmierci Mickiewicza, który jak na prawdziwego romantyka przystało, miał ich wiele. Opisuje religijne rozterki wieszcza i z niemal detektywistyczną przenikliwością stara się zbadać jego otumanienie towianizmem oraz dowieść jaką rolę w tym życiowym spektaklu odgrywał Andrzej Towiański. Ostatecznie również rozprawił się z mitami, które przez wszystkie lata narosły wokół poety i wpłynęły na jego błędne postrzeganie przez potomnych.

Urbankowski polemizuje z wieloma teoriami na temat poety i chcąc nie chcąc, wciąga czytelników w swój tok myślenia. Bardzo podoba mi się styl autora. Stara się wszystko precyzyjnie wyjaśnić, podpierając się przy tym źródłami i dokumentami. Jeżeli tylko na wierzch wychodzą jakieś luki i niejasności, niemal natychmiast, z wrodzoną sobie lekkością – uzupełnia je. Ogromnym plusem książki są zamieszczone na końcu „Listy w niebieskich kopertach” – niedrukowany zbiór utworów poświęconych Mickiewiczowi.

Uważam, że jego monografia to doskonałe kompendium wiedzy o autorze „Pana Tadeusza”. W tej książce naprawdę można poczuć klimat romantyzmu, jeżeli tylko podamy panu Urbankowskiemu dłoń i damy się poprowadzić przez meandry mickiewiczowskich tajemnic. Żałuję, że do tej pory nikt nie wpadł na pomysł, aby na podstawie życiorysu naszego narodowego wieszcza nakręcić serial lub film. Śmiem przypuszczać, że byłby on dużo atrakcyjniejszy niż chociażby „Chopin. Pragnienie miłości.”

Anna Kantorczyk
(anna.kantorczyk@dlalejdis.pl)

Bohdan Urbankowski, „Adam Mickiewicz. Tajemnice wiary, miłości i śmierci.”, wyd. Zysk i S-ka, Poznań, 2016 r.