„Fake news. Jak dezinformacja infekuje umysły i jak się na nią uodpornić” – recenzja

Fałszywe informacje są jednym z najpoważniejszych problemów naszych czasów, gdyż każdy jest podatny na ich wpływ. Często są one nastawione na wywoływanie polaryzacji społecznej, pojawiają się również pod postacią teorii spiskowych wpływając na nasze wybory polityczne i kształtując opinie na globalne sprawy. Niczym wirusy zakażają umysły i rozwijają się w szybkim tempie. Niby wiemy o tym, ale i tak ulegamy ich wpływowi. Dlaczego się tak dzieje i jak możemy temu zaradzić?

W tej książce autor tłumaczy nam, jak oddzielać prawdę od fikcji i jak opierać się destrukcyjnym czynnikom wpływu społecznego jak również radzi, jak uodpornić siebie i innych na atakującą nas wokół dezinformację. Dr Sander van der Linden to holenderski psycholog społeczny zajmujący się badaniami na temat fałszywych informacji, dezinformacji psychologii i mechanizmami perswazji. Książka ta została podzielona na trzy części. W pierwszej z nich zatytułowanej jako „Wirusy umysłu” możemy poznać w jaki sposób nasz mózg odróżnia fakty od fikcji, w co chce wierzyć i dlaczego tak długi jest wpływ dezinformacji na nasz umysł. W drugiej części określonej jako „Infodemia: jak rozprzestrzenia się wirus dezinformacji” poznamy początki dezinformacji, której początki można odnaleźć już w starożytnym Rzymie, dowiemy się co to są bańki informacyjne i broń masowej perswazji. W trzeciej części określonej jako „Psychologiczna szczepionka przeciwko dezinformacji” dowiemy się, czym jest prebunking, poznamy sześć obszarów manipulacji, psychologiczną odporność społeczeństwa i sposoby jak uodpornić przyjaciół i rodzinę. Autor zgromadził szeroką bibliografię, która dowodzi temu, że w tej książce zostały zgromadzone rzetelne i obszerne dane pozwalające nam zrozumieć istotę i znaczenie fake newsów. Na końcu znajdziemy również ciekawy dodatek przedstawiający 11 antygenów, które mogą pomóc nam zatrzymać rozpowszechnianiu się dezinformacji. Autor przedstawia nam również sugestie dalszej lektury i przedstawia przydatne strony internetowe czy pozycje bibliograficzne, które pozwolą nam dowiedzieć się czegoś więcej o naukowym podejściu do dezinformacji.

Jest to bardzo ciekawy poradnik, który opisuje problem fałszywych informacji, przedstawia, jak są one skonstruowane, opisuje co zawierają i dlaczego tak dobrze działają. Autor analizuje tutaj wiele przykładów z życia, opisuje swoje badania i prezentuje wyniki, dlatego nie mamy tutaj do czynienia jedynie z definicjami i czysto naukowymi stwierdzeniami. Chyba nikt z nas nie lubi być manipulowany i oszukiwany, dlatego myślę, że po zapoznaniu się z tą lekturą i wprowadzeniu w swoje życie kilku zmian staniemy się bardziej odporni na manipulację innych zarówno w mediach społecznościowych, Internecie, telewizji czy na spotkaniach z innymi ludźmi.

Ewelina Makoś
(ewelinamakos@dlalejdis.pl)

Sander van der Linden, „Fake news. Jak dezinformacja infekuje umysły i jak się na nią uodpornić”, Wydawnictwo Rebis, Poznań, 2024.