Gospel of the Damned / Ewangelia wg potępionych, odc. 3. / EGZEGEZA

To szczególny hołd złożony włoskiemu reżyserowi. Wydarzenia w ramach „Ewangelii wg potępionych” odbywają się co roku jesienią we wrocławskiej galerii Mieszkanie Gepperta. Projekt został zainicjowany w 2009 roku.

Napisanie piątej ewangelii, apokryfu dorównującego walorem literackim czwórce poprzedniczek, jawi się w rozważaniach Borgesa (Osvaldo Ferrari, Jorge Luis Borges, „W dialogu III”, Editorial Sudamericana S.A., 1999) jako zadania niemożliwe do wykonania lub takie, na którego wykonanie należy poświęcić całe życie – i w tym sensie wymagające złożenia z niego „ofiary”. Śmierć Pier Paolo Pasoliniego, włoskiego twórcy, który został w 1975 roku bestialsko zamordowany (prawdopodobnie ze względu na bezkompromisowe poglądy polityczne i równie bezkompromisową twórczość – Pasolini zginął tuż przed premierą słynnego „Salo, czyli 120 dni Sodomy”) można zrozumieć jako ostateczny, tragiczny akt wieńczący proces poświęcania życia dla twórczości – lub pojedynczego założenia twórczego – o którym mówił Borges. Twórczość Pasoliniego zrasta się z pojęciem „ewangelii” i przejmuje jej funkcje  dlatego, że będąc poetycką przypowieścią, symbolem, hiperbolą i anegdotą, jest jednocześnie rodzajem „nowiny” – manifestem politycznym i radykalnym obwieszczeniem. Istotne jest w niej także bezpośrednie odwołanie do tekstu ewangelicznego i próba opowiedzenia go od nowa – a więc i nowej interpretacji.

„Ewangelia” Pasoliniego (albo wg Pasoliniego) została napisana przede wszystkim językiem kina. Oryginalne odczytanie biblijnego pierwowzoru, którego dokonał wybitny reżyser, znalazło swoje najbardziej wyraźne odbicie w trzech jego dziełach filmowych: „Twarogu” (1962), „Ewangelii wg Mateusza” (1964) oraz „Teoremacie” (1968). W tych „pasyjnych” realizacjach tradycyjne figury ujawniają swoją umowność lub zyskują głębię wykraczającą daleko poza kanoniczne regulacje i porządkujące doktryny. Pasolini odarł w nich wszelką świętość z jej uwznioślającego nimbu po to, by odkryć własną metafizykę wynikłą ze zgody na przerażającą dowolność świata. Przeczucie tej dowolności towarzyszy niemal wszystkim pozostałym realizacjom artysty, zarówno tym filmowym, jak i literackim.

Trzeci już odcinek „Ewangelii wg potępionych” poświęcony jest pojęciu "egzegezy", wskazując na możliwość samodzielnego odczytania i interpretacji „Pisma” – a więc indywidualnego doświadczenie kanonicznego tekstu (tj. tekstu, który stał się nakazem).
/kurator: Michał Bieniek/

Problematyka wystawy „Gospel of the Damned / Ewangelia wg potępionych, odc. 3. / EGZEGEZA”  oscyluje wokół tematów związanych z  przenikaniem się indywidualnego doświadczenia „religijnego” (które nie musi być przypisane do żadnego „obrządku” czy też uregulowanego „sposobu” wyznawania „wiary”, ale może stanowić element nie-codzienności, w której doświadczenie metafizyczne łączy się z doświadczeniem chwili, upływem czasu, uwikłaniem w społeczne role, seksem, pożądaniem, przywiązaniem) oraz regulujących i ograniczających to doświadczenie prze- i nakazów (takich jak normy, rytuały czy doktryny).

W galerii Mieszkanie Gepperta (oraz poza nią – tj. w otwartej przestrzeni miasta) zaprezentowane zostaną prace wrocławskich artystek i artystów: Anny Kołodziejczyk, Mai Wolińskiej, Dy Tagowskiej, Łukasza Palucha i Michała Bieńka.

Instalacja i fotografie Anny Kołodziejczyk pod wspólnym tytułem „jak silny/jak głupi jesteś” analizują duchowość definiowaną przez sferę obyczajową i przywiązanie do tradycyjnych obrzędów – zamiast przez świadomie wyznawaną/pogłębianą wiarę. Artystka zgłębia ludzkie emocje, szczególnie samotność w obliczu wiary, a także jej braku.

Autorem kolejnych dwóch instalacji jest artysta i równocześnie kurator wystawy, Michał Bieniek. Jego praca „Źródło” składa się z sześciu modułów, z których każdy to metalowa forma przypominająca przeskalowaną mydelniczkę oraz umieszczony wewnątrz odlew ludzkich dłoni. Sześć par dłoni układa się w gesty, które kojarzyć się mogą z kodem języka migowego lub, w niektórych przypadkach, z rękoma składanymi do modlitwy. To praca o oddalaniu (zaklinaniu) czegoś, czego oddalić (odpuścić, wybaczyć) nie można – i co, paradoksalnie, wcale odpuszczone być nie musi. Kontynuacją tej pracy jest instalacja „Golgota 2004” ironizująca na temat ekstatycznych doznań związanych z doświadczaniem fizycznego pożądania i iluminacji o charakterze religijnym.

Ogromny ornament „Live / Evil” Łukasza Palucha to trzecia z cyklu „Nowy Gotyk” instalacja, inspirowana gotycką sztuką zdobniczą i architekturą. W tej-pracy witrażu artysta podejmuje wątek „podwójności”, czy też szerzej – wieloznaczności tekstu, którego odczytanie i rozumienie zależy od pozycji patrzącego (pozycji rozumianej jako możliwości poznawcze, horyzont widzenia, indywidualna intencja itd.). Praca ta będzie widoczna również z zewnątrz budynku, w którym znajduje się galeria Mieszkanie Gepperta – od ul. Ofiar Oświęcimskich.

Kolejną pracą w ramach wystawy będzie wideo „Ostatnie złote popołudnie” Mai Wolińskiej. Artystka mówi o tej realizacji jako o „dobrej nowinie dla wydrążonego świata”.

Ostatnia z prac w ramach trzeciego odcinka „Ewangelii wg potępionych” zrealizowana zostanie poza galerią Mieszkanie Gepperta. Odbywający się co dzień przez siedem następujących po sobie dni performance „Little Prayer” Dy Tagowskiej będzie miał bardzo osobisty charakter. Prywatne doświadczenie artystki zostanie jednak upublicznione poprzez „wystawienie” go w przestrzeni miejskiej: Tagowska będzie modlić się w różnych intencjach w różnych miejscach w mieście (dodać należy, że będą to miejsca do tego nieprzeznaczone, takie jak okolice Sky Tower, budynek Sukiennic na wrocławskim Rynku, Akademia Sztuk Pięknych czy galeria BWA). Intencją artystki jest, by modlitwa zafunkcjonowała jako wirus w „politycznie poprawnej” przestrzeni publicznej, w której manifestacja o charakterze religijnym może paradoksalnie przerodzić się w wypowiedź potępionego.

Wystawa „Gospel of the Damned / Ewangelia wg potępionych,odc. 3. / EGZEGEZA”.
Wernisaż: 10 listopada, godzina 19:00.

Wystawa potrwa do 9 grudnia 2011;
galeria będzie czynna od środy do piątku w godzinach 16:00 – 19:00.
Galeria Mieszkanie Gepperta, Wrocław
W wystawie udział biorą: Anna Kołodziejczyk / Maja Wolińska / Dy Tagowska / Łukasz Paluch / Michał Bieniek
Kurator: Michał Bieniek

Galeria Mieszkanie Gepperta.