Jak wydać książkę i zostać poczytnym autorem?

Jak znaleźć właściwego wydawcę?

Chcąc opublikować książkę, dobrze jest wiedzieć jakie gatunki literackie są w naszym kraju w tej chwili najbardziej popularne i na jakie książki jest zapotrzebowanie. Jak się okazuje, choć stan czytelnictwa w Polsce jest ciągle stosunkowo niski, zainteresowanie zakupem książek w stosunku do ich wypożyczania rośnie. Z badania Biblioteki Narodowej wynika, że na pytanie, czy kupiłeś w tym roku chociaż jedną książkę, twierdząco odpowiada ponad połowa ankietowanych i większej ilości są to kobiety (63 proc.) a mniejszej mężczyźni (52 proc.). Najchętniej kupowana jest beletrystyka, a z niej największą popularnością cieszą się kryminały, fantastyka, literatura przygodowa i thrillery. Polacy są również zainteresowani literaturą popularnonaukową i hobbystyczną.
Kiedy już napiszesz swoją powieść, pojawia się zasadnicze pytanie – jak wydać książkę? Do kogo się zwrócić w tej sprawie? Z kim podpisać umowę i jaki model wydawniczy wybrać? Warto zdawać sobie sprawę, iż większość wydawnictw specjalizuje się w różnego rodzaju literaturze. Niektóre wydają powieści kryminalne i thrillery inni zajmują się fantastyką, a jeszcze inni wyspecjalizowali się w książkach dla dzieci. Dlatego tez w zależności od tego, jaki gatunek literacki wybrałeś, musisz kontaktować się z wydawnictwami, które na nim się skupiają. W innym wypadku czeka Cię zawód już na pierwszym etapie, ponieważ wysyłając thriller do oficyny zajmującej się głównie romansami i literaturą obyczajową jesteś z góry skazany na porażkę.

Rozważając wysłanie oferty do konkretnego wydawnictwa, dobrze, abyś obejrzał kilka wydanych przez niego pozycji książkowych i zastanowił się, czy odpowiada Ci szata graficzna, czcionka, sposób wydania powieści, którą trzymasz w ręce. Warto też skontaktować się z młodymi autorami, którzy debiutowali w tej oficynie i zapytać się, czy są zadowoleni z tej współpracy i czy ją polecają.

Jaki model wydawniczy wybrać?

Wiele firm może zaoferować Ci współpracę, ale warunki, na których to zrobią, mogą być dla Ciebie bardziej albo mniej korzystne. Dlatego warto, abyś wiedział jakie modele wydawnicze funkcjonują w obecnej sytuacji rynkowej.
Pierwszy z nich to tzw. model tradycyjny. Oznacza on, że wydawnictwo bierze na siebie pełny koszt i ryzyko wydania Twojej powieści, oferując Ci wszystkie usługi związane ze składem, redakcją, korektą, szata graficzną, projektem okładki, promocją i dystrybucją. Jednakże po sprzedaniu całego wydanego nakładu, Ty otrzymasz zaledwie kilka lub kilkanaście procent jego wartości. Model tradycyjny jest dość ryzykowny dla wydawnictwa, które bierze na siebie wszystkie koszty związane z wydaniem Twojej powieści, dlatego też oficyny proponują go przede wszystkim uznanym autorom z dorobkiem i własnymi czytelnikami. Dzieje się tak, ponieważ dają im oni duże prawdopodobieństwo, że nakład zostanie wykupiony, a wydawnictwo zarobi na nim niemałe pieniądze.

Innym modelem wydawniczym jest tzw. self publishing, czyli wydanie książki za wyłącznie swoje pieniądze. W takim wypadku autor otrzymuje wszystkie dochody pochodzące ze sprzedaży nakładu swoich książek, jednakże sam musi zajmować się całym procesem wydawniczym i przede wszystkim promocją oraz dystrybucją, które pochłaniają największe koszty. Z góry wiadomo, ze w obecnej sytuacji żaden debiutant nie poradzi sobie sprawnie na rynku wydawniczym bez wsparcia wydawnictwa, jego kontaktów i profesjonalnego zespołu, który mając wieloletnie doświadczenie, wie jak wydać książkę, aby nie skończyło się to finansowym fiaskiem.

Istnieją również modele pośrednie. Są wydawnictwa określane jako „vanity”, które oferują w umowie pomoc zarówno w promocji, jak i dystrybucji, ale zarabiają przede wszystkim na wydaniu książki, ponieważ płaci za nie autor, i nie są naprawdę zainteresowane pomocą w jej sprzedaży. Choć oferują one twórcy dzieła spory procent od sprzedaży nakładu, wiedzą doskonale, że debiut bez profesjonalnego wsparcia sprzeda się słabo, wolą więc zarabiać na procesie wydawniczym. Dlatego też jest im wszystko jedno, co wydają i na jakim poziomie. Nie weryfikują wartości utworu, nie dopracowują go, doprowadzając jedynie do wydrukowania słabych literacko publikacji i nie są zainteresowane, jakie będą ich dalsze losy.

Jeszcze inny model wydawniczy to model subsydiowany. Przypomina on nieco model tradycyjny, ponieważ wydawnictwo wydaje tylko takie utwory, jakie uzna za wartościowe, ale kosztami wydania dzieli się z autorem. Oferuje mu tez ono jedynie niewielki procent od sprzedaży, ale wspiera go we wszystkich działaniach, począwszy od redakcji i korekty utworu, do momentu, kiedy książka znajdzie się w księgarni. Ponieważ wydawnictwo czerpie niemałe zyski ze sprzedaży utworu, zainteresowane jest wysokim jego poziomem.

Jak więc widać, pytanie, jak wydać książkę można rozważać na różny sposób. W tym wypadku musisz się poważnie zastanowić, jaki cel wydania Twojej książki Ci przyświeca. Jeśli bowiem postanowiłeś opisać historię firmy, w której pracujesz i losy jej pracowników, a swój utwór kierujesz do grupy osób związanej z Twoim przedsiębiorstwem i ich najbliższych – nie jest Ci potrzebny duży nakład. W takim wypadku model selfpublishingowy lub vanity może się sprawdzić. Podobnie jest, gdy napisałeś specjalistyczny poradnik dla osób wąskiej specjalności i wiesz, że w kraju jest pewna grupa osób danej profesji, która go zakupi, ale poza nimi nikt nie zainteresuje się tę książką. Wówczas te dwa modele, mogą się w Twoim wypadku sprawdzić najlepiej.

Inaczej jest, jeśli postanowiłeś napisać romans, thriller albo kryminał, czyli powieść. Wówczas interesuje Cię, aby jak najwięcej osób dowiedziało się o Twoim utworze. Potrzebujesz więc promocji, recenzji w prasie, dyskusji, spotkań autorskich, reklam, wywiadów w radio, telewizji internecie i różnych innych kanałach. W takich działaniach musisz mieć wsparcie Twojego wydawcy, dlatego w tym wypadku Twoja powieść powinna być wydana w modelu tradycyjnym lub subsydiowanym. To, w jakim uda Ci się ja opublikować zależy od wartości Twojego dzieła, od tego, jak przekonasz do niego wydawcę i w jakim stopniu zagwarantujesz wybranej oficynie sukces finansowy.

Jak zostać uznanym pisarzem?

Wiesz już trochę o tym jak wydać książkę, teraz należałoby dowiedzieć się jak zdobyć rozgłos i uznanie? Odpowiedź na to pytanie jest jednak mało spektakularna. Sukces literacki możesz bowiem odnieść, pracując ciężko, pisząc coraz lepsze powieści, współpracując konsekwentnie z dobrym wydawcą i stosując się do jego zaleceń. Dodatkowo potrzebny jest do tego jeszcze łut szczęścia i oczywiście tzw. iskra boża, czyli talent literacki.
Jednak historie wielu debiutantów, którzy z czasem zostali poczytnymi i znanymi pisarzami dowodzi, że taka kariera jest możliwa. Wielu z nich miało bowiem bardzo duże problemy z wydaniem swoich pierwszych powieści, po których przychodził, albo i nie, sukces. Niekiedy dopiero druga albo trzecia powieść danego autora okazywała się bestsellerem i wtedy wydawnictwa zaczynały zabiegać o ich utwory, a oni sami zaczynali podpisywać coraz to korzystniejsze umowy i zarabiać na swoich książkach.

Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że pisanie to ciężka praca wymagająca samodyscypliny, przezwyciężania swoich słabości, doskonalenia się, codziennej walki z poczuciem braku tzw. literackiej weny albo wprost przeciwnie przeciwstawianiu się własnej próżności. Sama chęć pisania nie wystarcza. Musi być poparta talentem, pracowitością, wiarą we własne siły, ale też zaradnością, oraz często umiejętnością pójścia na kompromis zarówno z preferencjami wydawców, jak i czytelników.