Królowa Matka, jakiej nie znamy

Zmarła ponad 10 lat temu, pamiętana  przede wszystkim jako miła, sympatyczna starsza pani, która zdradzała światu, że mimo swoich stu lat, lubi przed snem wpić kieliszeczek sherry. Kto by pomyślał, że Hitler nazwał ją ‘najniebezpieczniejszą kobietą świata’. W książce „Królowa”, lady Colin Campbell próbuje przybliżyć postać Elżbiety, ale czy jej się to udało?

Autorka jest osobą należącą do brytyjskiej arystokracji, z pewnością więc posiada wiedzę na temat rodziny królewskiej, większą niż ta dostępna przeciętnemu człowiekowi. W „Królowej” bardzo szczegółowo przedstawiła życie Elżbiety od dnia jej narodzin do śmierci. Zawarła w książce wszystkie niezbędne informacje na temat Królowej Matki, opisała najważniejsze momenty jej niezwykłego życia. Punkt kulminacyjny biografii stanowi oczywiście moment abdykacji Edwarda VIII i wyniesienie na tron Jerzego VI, a tym samym Elżbiety.  Chwila ta wpłynęła decydująco na los Elżbiety, ale również pozwoliła jej stanąć w blasku reflektorów, czego rzekomo zawsze pragnęła.

Mam opory przed nazwaniem „Królowej” biografią. Mimo, iż bardzo szczegółowa, to raczej stanowi zlepek faktów, plotek i domysłów niż rzetelnie przedstawione życie Królowej Matki. Z każdego zdania wyziera wręcz nienawiść autorki do Elżbiety Bowes – Lyon, a każda przytoczona pochlebna opinia o Królowej jest negatywnie skomentowana. Tak jakby Elżbietą mogły kierować tylko i wyłącznie złe intencje, a jej postępowanie nigdy nie miało na celu dobra innych, a jedynie własną korzyść. Ta niechęć lady Colin Campbell nie tylko do Elżbiety, ale do całej rodziny królewskiej spowodowała, że w trakcie lektury często zastanawiałam się co jest prawdą, a co przesadą i wyolbrzymieniem autorki.

„Królowa” jest skupiona na krytyce osoby Elżbiety, przez co obraz jej życia jest mocno zaciemniony, spychając fakty na drugi plan, nie pozostawiając ani trochę miejsca dla oceny czytelnika. Uważam, że autorka opisując swoja bohaterkę w sposób tylko i wyłącznie negatywny, straciła wiarygodność biografa, a jej celem było nie opisanie postaci Elżbiety, a wydanie książki skandalizującej, która stanie się źródłem kolejnych plotek na temat brytyjskiej rodziny królewskiej.

Podobało mi się natomiast rozbudowane tło historyczne „Królowej”. Mnóstwo ciekawych informacji na temat ówczesnej sytuacji politycznej na świecie, zwłaszcza w okresie I i II wojny światowej. Ponadto autorka skrupulatnie wyjaśniła liczne koligacje pomiędzy poszczególnymi rodami europejskimi oraz wpływ wojen na ich wzajemne stosunki. Wprawdzie momentami tych informacji było aż nadto i autorka odbiegała od zasadniczego tematu życia Elżbiety, ale jako, że wiele z tych wydarzeń miało wpływ na jej dalsze losy, uważam ich przedstawienie za uzasadnione.

„Królowa” jest dobrą książką, napisaną poprawnym, lekkim stylem. Plastyczność, z jaką autorka opisuje Elżbietę i jej życie, pobudza wyobraźnię, dając czytelnikowi sporą wiedzę na temat ówczesnych realiów, a nawet całego XX wieku, bo Królowa Matka żyła prawie 102 lata. Szkoda jednak, że całokształt tak świetnie zapowiadającej się biografii został zburzony przez brak obiektywizmu autorki i narzucanie czytelnikowi własnych opinii.

Magdalena Kędzierska
(magdalena.kedzierska@dlalejdis.pl)

Lady Colin Campbell, „Królowa”, Znak literanova, Kraków 2013