„Literackie przechadzki po Paryżu” – recenzja

Książka ta jest owocem wieloletniej pasji i fascynacji kulturą francuską. Autorka w niezwykły sposób opisuje fenomen XIX-wiecznego Paryża, który był „stolicą świata” tamtego okresu. Przypomina również dzieła literatury polskiej, które zostały poświęcone Paryżowi, a także bogactwo tekstów kultury z nim związanych. Ważnym elementem jest to, że dokumentuje ona ogromny wpływ, jaki francuska kultura, obyczajowość i język wywarły na polskich autorów okresu pozytywizmu i Młodej Polski. Publikację  tę można określić jako hołd dla miasta, które przez wieki oczarowywało kolejne pokolenia i stawało się inspiracją dla wszystkich ludzi poszukujących wolności i lepszego życia.

Legenda Paryża określanego stolicą świata rozwinęła się w XIX wieku, a miasto to od początków swojego istnienia umacniało swoją pozycję. Paryż z biegiem lat stał się kulturalną stolicą Europy. Był on ośrodkiem kultury, sztuki, mody i polityki, a żadna inna europejska stolica nie mogła konkurować z jego prestiżową pozycją. Żadne inne miasto nie przyciągało też tylu naukowców, artystów i turystów. Możemy odnaleźć na rynku wydawniczym wiele pozycji opisujących znaczenie Paryża dla epoki i jego kulturotwórczą rolę. Stolica Francji bardzo często funkcjonowała również w literaturze jako symbol miasta nauki, sztuki i postępu.

Książka ta jest próbą zaprezentowania Paryża w polskiej literaturze pozytywizmu oraz Młodej Polski. Została ona podzielona na pięć rozdziałów. Pierwszy z nich dotyczy obrazu Paryża w historii i kulturze, drugi literatury, której tło stanowi Paryż. Trzeci rozdział to natomiast obraz Paryża w polskich powieściach. Czwarty rozdział dotyczy sposobów obrazowania miasta, a piąty odnosi się do przedstawienia Paryża w opowiadaniach i powieściach historycznych. Na końcu znajduje się aneks, który jest nie tylko dokumentacją pracy badawczej autorki ale i bazą tekstów z umieszczonym krótkim streszczeniem wątków paryskich i wykazem paryskich motywów. Część wstępna, która została poświęcona kulturowej historii miasta prezentuje informacje dotyczące historii, polityki i kultury miasta. Te informacje są także doskonałym wstępem do lektury paryskich powieści. Celem tej książki jest nie tylko zaprezentowanie obrazu XIX-wiecznego Paryża oraz zdefiniowanie jego kulturowego fenomenu. Jest to niezwykła pozycja, która pozwoli czytelnikowi poznać wyjątkowość tej europejskiej stolicy docenianej przez wiele epok.

Ewelina Makoś
(ewelina.makos@dlalejdis.pl)

Aleksandra Bajerska, „Literackie przechadzki po Paryżu”, Wydawnictwo Novae Res, Gdynia 2022.