„Nowy umysł cesarza. O komputerach, umyśle i prawach fizyki” – recenzja

Nowe technologie rozwijają się w zatrważającym tempie i przyznam szczerze, że mi – zwykłemu śmiertelnikowi – bardzo trudno za tym wszystkim nadążyć. Za każdą jedną nowinką pojawiają się dziesiątki innych, podobnych lub jeszcze bardziej zaawansowanych. Podejrzewam, że w świecie superkomputerów, robotów czy AI odnajdują się jedynie osoby na stałe związane z tą gałęzią oraz najbardziej zagorzali pasjonaci nowoczesnych rozwiązań. Niemniej jednak to odległe i pozostające poza moim zasięgiem „technologiczne uniwersum” bardzo mnie fascynuje i przez długi czas marzyłam o tym, by móc uchylić do niego drzwi i zrozumieć podstawowe prawa nim rządzące.

To, co przez wiele lat pozostawało w sferze marzeń, niedawno stało się dla mnie rzeczywistością. Zaglądając po raz pierwszy do książki autorstwa Rogera Penrose’a pod tytułem „Nowy umysł cesarza” czułam się jak ktoś, kto chwyta za klamkę i naciska ją, by po przeczytaniu kilku kartek być w stanie przesunąć o kilka centymetrów ciężkie, solidne wrota. Obawiałam się, że język używany przez autora będzie dla mnie na tyle niezrozumiały, że zamknę opasły tom tak szybko jak go otworzyłam. Nic bardziej mylnego. Zdobywca Nagrody Nobla nie napisał tej książki z myślą o innych naukowcach, a właśnie o zwykłych ludziach, którzy nie dysponują tak rozległą wiedzą w konkretnych, bliskich mu dziedzinach, chcąc przeprowadzić nas, czytelników, krok po kroku po wspaniałej ścieżce nauki: od matematyki, poprzez fizykę kwantową, astronomię, sztuczną inteligencję aż po ludzki umysł, który kryje w sobie więcej bogactw niż jesteśmy sobie w stanie wyobrazić (przynajmniej na ten moment, zanim nie posiądziemy ukrytej między kartami wiedzy). Niezwykła, wciągająca i kontrowersyjna rozprawa na temat przewagi ludzkiego myślenia nad maszyną to jedyne w swoim rodzaju świadectwo prawdziwego geniuszu. Geniuszu, którego i my możemy stać się udziałem. Myślę, a wręcz jestem przekonana, że ten niezwykły podręcznik Rogera Penrose’a, wielkiego fizyka naszych czasów, może być dla wielu z nas początkiem wspaniałej przygody w świecie techniki i sztucznej inteligencji. A może przekona nas o potędze naszych umysłów?

Katarzyna Kubiak
(katarzyna.kubiak@dlalejdis.pl)

Roger Penrose, „Nowy umysł cesarza. O komputerach, umyśle i prawach fizyki”, Wydawnictwo Zysk i S-ka 2021