„O człowieku, który stracił cień” - recenzja

Powieść Joyce Carol Oates opowiada historię niezwykłego człowieka – Elihu Hoopesa. Człowieka niezwykłego nie tylko ze względu na charakter, rozległą wiedzę i charyzmę, ale także (a może przede wszystkim) ze względu na chorobę. Elihu cierpi na amnezję następczą, co oznacza, że nie jest w stanie zapamiętać więcej niż ostatnie 70 sekund. Nie ucierpiała jednak jego pamięć wsteczna – pamięta większość wydarzeń i szczegółów z czasów „przed chorobą”. „O człowieku, który stracił cień” to jednak nie tylko zapis amnezji. To przede wszystkim realny obraz rzeczywistości człowieka dotkniętego cierpieniem oraz lekarzy, którzy starają się mu pomóc, przeprowadzając liczne badania, które przyczynią się do rozwoju neuropsychologii.

Główną bohaterką jest młoda neuropsycholog Margot Sharpe, która od 1965 roku należy do czołowych lekarzy badających przypadek Elihu Hoopesa. Wraz z innymi specjalistami przeprowadza testy, których wyniki mają pomóc w zrozumieniu działania ludzkiego mózgu. Wkrótce Margot angażuje się w sprawę pacjenta w sposób pozazawodowy. Elihu staje się jej jedynym przyjacielem, któremu bez wahania może zawierzyć sekrety, bo wie, że po chwili zapomni wszystko, co mu powiedziała. Margot widzi w nim człowieka godnego zaufania, przystojnego i pogodnego mężczyznę, który mógłby złamać niejedno serce. Bohaterka staje przed dylematem: jak ma kochać kogoś, kto nawet nie pamięta o jej istnieniu?

„O człowieku, który stracił cień” to poruszająca opowieść o ludzkich rozterkach, zakazanej miłości i walce ze słabościami. Urozmaicona medycznymi smaczkami, staje się emocjonalnym zapisem ludzkiej sfery psyche. Joyce Carol Oates precyzyjnym i zrozumiałym językiem opisuje złożoność procesów zachodzących w ludzkim mózgu i ujawnia prawdę o ludzkim sercu. Na podstawie historii Elihu Hoopesa pokazuje, jak wydarzenia z przeszłości potrafią wpływać na teraźniejszość w sposób wykraczający poza świadomość.

Autorka jest profesorem Princeton University i członkiem American Academy of Arts and Letters oraz laureatką wielu nagród literackich. Od lat uważana jest za czołową kandydatkę do zdobycia literackiej Nagrody Nobla.

Joanna Puternicka
(joanna.puternicka@dlalejdis.pl)

„O człowieku, który stracił cień”, Joyce Carol Oates, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań, 2017r.