Objawy nietolerancji laktozy

Czym jest nietolerancja laktozy?

Nietolerancja laktozy to zaburzenie polegające na niedoborze enzymu laktazy, rozkładającego cukier mleczny o nazwie laktoza. Enzym ten umożliwia rozkład laktozy do cukrów prostych – glukozy i galaktozy, które są wchłaniane w jelicie. W sytuacji gdy go zabraknie, laktoza nie podlega wchłonięciu i w wyniku fermentacji bakteryjnej zostaje zmetabolizowana w jelicie grubym do krótkołańcuchowych kwasów organicznych, wodoru i metanu, które odpowiedzialne są za powstawanie wzdęć.

Pierwotna i wtórna nietolerancja laktozy

Nietolerancję laktozy można podzielić na pierwotną i wtórną. Pierwotna dotyczy ponad 70% populacji, najczęściej ujawnia się u młodzieży i dorosłych oraz może mieć uwarunkowanie genetyczne. Szacuje się, że problem ten dotyka od 2% do 30% osób rasy białej, prawie 80% rasy czarnej i blisko 100% osób pochodzenia azjatyckiego. Objawy te rozwijają się stopniowo i nasilają się wraz z wiekiem. Z kolei w przypadku wtórnej nietolerancji zwiększone występowanie obserwuje się w okresie niemowlęcym i często ma to związek z uszkodzeniem nabłonka jelita cienkiego w przebiegu zakażenia przewodu pokarmowego, choroby trzewnej lub zapalnej, przerostu flory jelitowej i w wyniku chemioterapii.

Jak rozpoznać nietolerancję laktozy?

Objawy nietolerancji laktozy są niespecyficzne i często mogą przyjmować różną formę zaburzeń. Najbardziej charakterystyczne wśród nich to:

• wzdęcia i gazy,
• rozwodnione stolce o charakterystycznym kwaśnym zapachu,
• dyskomfort w obrębie jamy brzusznej,
• głośne kurczenie i przelewanie,
• ból brzucha,
• nudności i wymioty.

Co ważne, nietolerancję laktozy diagnozuje się właśnie na podstawie bezpośredniego związku między wystąpieniem objawów a spożyciem produktów zawierających mleko, które mogą wystąpić nawet do kilku godzin po posiłku. Oprócz tego można wykonać testy oddechowe polegające na pomiarze stężenia wodoru w wydychanym powietrzu po spożyciu pokarmów z laktozą, natomiast u dzieci dokonuje się pomiaru pH stolca.

Jak postępować w przypadku nietolerancji laktozy?

Osoby z niedoborem laktozy nie powinny całkowicie rezygnować z produktów mlecznych, ponieważ są one źródłem innych cennych składników odżywczych (wapń, witaminy z grupy B, witamina A, cynk, magnez, potas), które są potrzebne do prawidłowej pracy organizmu. Dlatego zaleca się, aby w codziennej diecie uwzględnić taką ilość produktów mlecznych, przy której nie występują objawy, a problem jest kontrolowany. Pomocnym rozwiązaniem jest suplementacja enzymu laktazy w formie tabletek, w ten sposób ułatwiając rozkład spożywanej laktozy. Dodatkowo w przypadku dokuczliwych wzdęć i gazów można sięgnąć po preparaty takie jak Espumisan, który zawiera symetykon, zmniejszający napięcie powierzchniowe gazów w jelitach. Lek ten nie zawiera cukru i jest dobrze tolerowany, może być stosowany przez kobiety w ciąży i matki karmiące. Co ważne, zawarta w nim substancja  jest farmakologicznie i fizjologicznie obojętna, więc nie wchłania się z przewodu pokarmowego i nie wchodzi w interakcje z innymi lekami.