"Wąski korytarz. Państwa, społeczeństwa i losy wolności" - recenzja

Ciężka, w twardej oprawie, z tytuem od razu zwracającym uwagę. I z niemal siedmiuset stronami treści. Takich książek nie czyta się szybko, choćbyśmy nie wiem, ile mieli czasu wolnego. Analizuje się ją powoli, zagłębiając się w treść.

Żyjąc w państwie demokratycznym, mamy wyrobioną perspektywę. Choć nas historia, w tym ta najnowsza, naznaczyła do tego stopnia, że na zagadnienia związane z wolnością, jesteśmy dość mocno wyczuleni. Jednak dziś, rozmawiając z kimś z krajów Europy Zachodniej czy Stanów Zjednocznych, mielibyśmy zapewne wiele wspólnych spostrzeżeń (nawet reprezentując różne opcje polityczne).

W „Wąskim korytarzu" autorzy (paradoksalnie) pozwalają nam na szersze spojrzenie, odejście od tego, co tak dobrze nam znane. To złożona i wciągająca analiza losów różnych narodów i ich drogi do wolności. Co więcej, zagłębiamy się nie tylko w historię, ale także w wydarzenia rozgrywające się w różnych państwach i wyodrębniamy czynniki, które ukierukowywały działanie. Autorzy udowadniają, że te same elementy, które powinny przyczynić się do zbudowania silniejszego państwa, mogły zaprowadzić społeczeństwo w zupełnie różnych kierunkach. Nie zawsze tych wyzwalających i uniezależniających dany kraj.

"Wąski korytarz" poza wędrówką w przeszłość i próbą zrozumienia mechanizmów wolnościowych w wielu regionach pokazuje również te narody, które w dalszym ciągu nie mogą nazwać się wolnymi. Autorzy nie omijają żadnego z aspektów: politycznego, gospodarczego, historycznego, by pokazać nam całe spektrum perspektyw tego, co działo się w Syrii, Europie czy Afryce.

Książka Darona Acemoglu'a i Jamesa A. Robinsona, mimo swoich gabarytów, nie wyczerpuje oczywiście tematu. Jest jednak rzetelną pozycją, której lektura może pomóc nie tylko w rozpoznaniu niektórych mechanizmów społeczno-politycznych, ale także w zrozumieniu kształtu dzisiejszego geopolitycznego świata. To książka, którą warto przeczytać, by zyskać nowy punkt odniesienia do wiadomości serwowanych (i tych przemilczanych) w mediach. To książka, która dodatkowo uczula na to, że niezwykle łatwo jest zapomnieć o historii i traktować uzyskane prawa i swobody jako coś należnego, co nie może nam zostać odebrane. A przecież obecne wydarzenia (te na skalę międzynarodową, ale i lokalną) pokazują, jak bardzo błędne jest to myślenie.

"Wąski korytarz" z pewnością będzie fantastycznym prezentem (który również z czystym sumieniem można zrobić samemu sobie) dla wszystkich tych, którzy są zainteresowani przemianami społecznyi, politologią, socjologią, historią, geografią polityczną. A dla tych, którzy potrzebują dodatkowych dowodów na zawarte w niej treści, dodam, że autorzy uwzględnili fotografie i mapy. To książka, która niewątpliwie otwiera oczy.

AP
(biuro@dlalejdis.pl)

Daron Acemoglu, James A. Robinson, „Wąski korytarz. Państwa, społeczeństwa i losy wolności" Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2022