"Straszny kraj" - recenzja

Na prośbę starszego brata Andriej Kaplan opuszcza Nowy Jork i przeprowadza się do Moskwy. Decyduje się na ten krok, aby zaopiekować się dobiegającą 90-tki babcią Sewą. Wraca więc do swoich korzeni, w Rosji się bowiem urodził, tam też spędził dzieciństwo. Pobyt w kraju przodków jest dla młodego naukowca bardzo pouczającym doświadczeniem i cenną lekcją życia. Pozwala mu także skonfrontować swoje wyobrażenia i wiedzę o Rosji z rzeczywistością oraz sprawdzić, czy jest to rzeczywiście tak straszny kraj, jak uważa jego babcia, czy może jednak państwo, w którym mógłby zamieszkać już na stałe. "Dla mnie było to miejsce inne od każdego  innego, które znałem".

"Straszny kraj" to klimatyczna, ciekawa, wnikliwa i dająca do myślenia opowieść o współczesnej i dawnej  Rosji - Rosji będącej jedynym w swoim rodzaju konglomeratem różnorodności, specyficzności, kontrastów, absurdów, ale też państwem,  które można darzyć ogromnym przywiązaniem i sentymentem na dobre i na złe. Nic dziwnego, że próba zrozumienia i odnalezienia się w kraju swojego dzieciństwa jest dla bohatera powieści, Keitha Gessena, nie lada wysiłkiem i wyzwaniem. „Wpadłem w przygnębienie i tego pierwszego dnia, w kuchni, po raz pierwszy postanowiłem, jak wiele razy potem, że wyjeżdżam".

"Straszny kraj" to lektura nietuzinkowa, uniwersalna, wymagająca skupienia i sporej ilości czasu. Gratką dla czytelników jest z pewnością to, że autor zestawia na kilku płaszczyznach Rosję z USA, dzięki czemu jeszcze wyraźniej widać, jak bardzo te państwa się od siebie różnią. Zapoznać się z ponad czterystoma stronami tekstu pomaga przystępny styl powieści oraz obecny w niej humor, autoironia oraz satyra. Lektura powieści autorstwa Keitha Gessena to oryginalna literacka podróż po kraju będącym dla wielu synonimem nieodkrytej tajemnicy i zagadki. "Straszny kraj" to subiektywno-obiektywny  portret Rosji, pozwalający przyjrzeć się temu krajowi i jego mieszkańcom oczami kogoś, kto czuje się zarówno swojskim mieszkańcem Moskwy, jak i przybyszem zza oceanu, który dziwi się nieustannie temu, co ogląda i czego doświadcza.

Publikacja wydawnictwa Prószyński i S-ka zainteresować może w szczególności wszystkich tych, którym czytania o Rosji ciągle mało. Jeśli i ty, droga czytelniczko portalu dlaLejdis.pl, również należysz do tego grona, "Straszny kraj" to pozycja w sam raz dla ciebie. Pod warunkiem oczywiście, że będziesz mieć dystans do tytułu.

Iwona Trojan
(iwona.trojan@dlalejdis.pl)

Keith Gessen: “Straszny kraj”, wydawnictwo Prószyński i S-ka, Warszawa 2021