„1984” – recenzja

Nowe wydanie jednej z najbardziej przełomowych książek XX wieku dostarcza odświeżone spojrzenie na kultowy tekst George'a Orwella, podkreślając jego niezmienną aktualność nawet w dzisiejszych czasach. Mimo upływu ponad siedemdziesięciu lat od momentu powstania „1984”, lektura ta pozostaje niepokojącą przepowiednią realnego zagrożenia totalitaryzmem.

Główny bohater, Winston Smith, żyje w totalitarnym państwie Oceania, gdzie jedyna prawda istnieje w wizji rządzącej Partii i jej bezwzględnych liderów. Pod przykrywką fałszywej równości i bezpieczeństwa jednostki są stale monitorowane przez Wielkiego Brata, a wszelkie przejawy indywidualizmu czy nawet myśli przeciwstawne oficjalnej propagandzie są tępione.

Orwell w mistrzowski sposób ukazuje mechanizmy manipulacji społeczeństwem, w tym kontrolę języka i historii, aby kształtować myślenie jednostek. Jego opis nadzoru i inwigilacji jest przerażająco aktualny, szczególnie w erze masowej cyfrowej komunikacji.

Jest to jednak nie tylko studium systemu totalitarnego, ale również historia miłości i buntu. Przez postać Winstona Smitha czytelnik doświadcza wewnętrznej walki pomiędzy pragnieniem wolności a strachem przed represjami. A relacja tego bohatera z Julią, inną buntowniczą jednostką, tylko dodaje głębi i emocjonalnego napięcia prezentowanej opowieści.

Fabuła wciąż trafia w aktualne problemy społeczne, a Orwell mistrzowsko obnaża mechanizmy działania totalitaryzmu i propagandy, m.in. rolę mediów w kontroli społeczeństwa i fałszowaniu rzeczywistości. Poprzez opowieść o życiu bohatera, Winstona Smitha, autor ukazuje uniwersalny mechanizm dominacji jednostki przez władzę oraz cykliczne dążenie do kontroli nad innymi ludźmi.

„1984” to przestroga przed nadużyciem władzy i utratą wolności jednostki. To również zaproszenie do refleksji nad naturą prawdy, manipulacją i konsekwencjami braku oporu wobec narastającej tyranii. Mimo że została napisana prawie siedemdziesiąt lat temu, wciąż porusza czytelników swoją aktualnością i ponurą wizją przyszłości. To klasyk, który powinien być czytany i analizowany przez każdego, kto pragnie zrozumieć istotę władzy i wolności.

Alicja Moskwa
(alicja.moskwa@dlalejdis.pl)

George Orwell, „1984”, Zysk i S-ka, 2024