Austen, znana ze swojej ironicznej obserwacji społeczeństwa i umiejętności kreowania realistycznych postaci, w „Dumie i uprzedzeniu” rzuca spojrzenie na angielską gentry (szlachtę) w okresie regencji. Opowieść skupia się na losach Elizabeth Bennet, młodej kobiety o silnym charakterze, która stawia opór społecznym oczekiwaniom dotyczącym małżeństwa. W kontekście tego buntu przeciwko konwenansom społeczeństwa, autorka prezentuje również fascynującą historię miłosną pomiędzy Elizabeth a Mr. Darcy'm, którego pierwsze wrażenie okazuje się błędne, a miłość zwycięża uprzedzenia.
Jednym z najbardziej intrygujących aspektów powieści jest jej obraz społeczeństwa angielskiego tamtego okresu. Austen z przenikliwym spojrzeniem analizuje reguły obowiązujące wśród wyższych sfer, eksponując hipokryzję, snobizm oraz niestabilność społeczności. Przy tym robi to z subtelnym humorem, który sprawia, że lektura jest zarówno pouczająca, jak i rozrywkowa.
Język używany przez Austen, pełen błyskotliwych ripost i obserwacji, jest jednym z głównych atutów powieści. Autorka potrafi z dużą precyzją ukazywać psychologię postaci, a jej dialogi są mistrzowsko skomponowane, co nadaje powieści wyjątkowy charakter.
Równie ważny, jak sama treść, jest sposób, w jaki książka jest przedstawiona czytelnikowi, a tu okładka odgrywa kluczową rolę. Portret Pelagii z Potockich Sapieżyny na okładce dodaje dziełu dodatkowego wymiaru historycznego i kulturowego. Portret ukazuje postać historyczną z polskiej arystokracji, co może być interpretowane, jako nawiązanie do ważnych wątków społecznych poruszanych w powieści Austen. Jest to także hołd dla wielokulturowego dziedzictwa literatury europejskiej.
Wnioski płynące z lektury „Dumy i uprzedzenia” są uniwersalne i wciąż aktualne. Austen z humorem i inteligencją podchodzi do tematów takich jak: miłość, uprzedzenia społeczne czy rola kobiety w społeczeństwie. Ta powieść nie tylko dostarcza czytelnikowi znakomitej rozrywki, ale także pozwala mu zastanowić się nad trwałymi wartościami i relacjami międzyludzkimi.
Warto zauważyć, że siła „Dumy i uprzedzenia” tkwi w jej zdolności do przetrwania w czasie. Pomimo że opublikowana została ponad 200 lat temu, nadal przyciąga nowych czytelników i pozostaje jednym z najważniejszych arcydzieł literatury światowej.
Magdalena Chmielewska
(magdalena.chmielewska@dlalejdis.pl)
Jane Austen, „Duma i uprzedzenie”, Kraków, MG, 2023.