„Zbrodnia hrabiego Neville'a” – recenzja

Najnowsza książka autorstwa Amélie Nothomb przykuwa pierwszą uwagę krótką formą oraz zachęcającym opisem na okładce. Książka zostaje nam ukazana jako doskonały thriller kryminalny, w którym aż roi się od czarnego humoru. Z tym humorem może jednak bym nie przesadzała, ale książka z pewnością zasługuje na uwagę dostarczając szybkiej rozrywki i zaskakując nietypowym zakończeniem o nieco absurdalnym wyrazie.

Fabuła opiera się na losach tytułowego hrabiego Neville'a, który będąc przypadkiem z wizytą u wróżki zostaje poinformowany, że niedługo zostanie zabójcą. Wiadomość ta w pierwszej chwili oczywiście nie porusza zbytnio hrabiego, który jest już w podeszłym wieku, a więc codzienność rozpatruje w sposób jedynie racjonalny. Jednak fakt, że owa zbrodnia ma się dokonać na przyjęciu, którego ma być gospodarzem oraz fakt, że jego najmłodsza córka angażuje się z impetem w całą sytuację sprawiają, że hrabia zaczyna analizować możliwości przyszłego morderstwa. Cała konstrukcja fabularna ściśle nawiązuje do niniejszego problemu, który rozgrywa się w psychice i emocjach hrabiego. W tle poznajemy jego przeszłość, rodzinę i inne czynniki determinujące sposób postrzegania tej absurdalnej sytuacji.

„Zbrodnia hrabiego Neville'a”  jest dowodem, że Amélie Nothomb ma specyficzny dar groteskowego analizowania sytuacji, jakie spotykają jej bohaterów. Jest to ciekawy zabieg, który w pewien sposób zawsze kończy się u niej mimo wszystko zaskoczeniem. Powieść samą w sobie określiłabym jako przewrotną, bowiem na pewno nie jest to klasyczny thriller ani kryminał, a raczej to wszystko opatrzone swoistą groteską i analizą psychologiczną swoistego dramatu rodzinnego. Mamy tu więc eklektyzm form i zabiegów literackich. Krótka opowieść jest niezwykle intrygująca pod tym względem, że autorka na pewno zaskakuje czytelnika sposobem przedstawienia wątku kryminalnego. W pewnej chwili orientujemy się bowiem, że sama intryga nie jest tu esencją.

Kartki powieści Nothomb wypełnione są absurdem do tego stopnia, że niemal nie sposób uwierzyć, by ta historia miała sens. Jednak w pewnej chwili możemy zdać sobie sprawę, że zostaliśmy wciągnięci w swoistą grę, bowiem po przeczytaniu zakończenia i zastanowieniu się nad książką jako całością dostrzegamy pytania retoryczne, które zostały nam postawione. Odniosłam wrażenie, że autorka zastanawia się nad tym, co kieruje ludzkim postępowaniem i czy rzeczywiście istnieje coś takiego jak przeznaczenie? Dzięki temu książka Amelie Nothomb stanowi nie tylko przyjemną rozrywkę na jeden wieczór, ale też zachęca do głębszego rozpatrzenia pewnych determinantów naszego losu i codzienności.

Agnieszka Brewka
(agnieszka.brewka@dlalejdis.pl)

Amélie Nothomb, „Zbrodnia hrabiego Neville'a”, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2016