„Amerykańska księżniczka” – recenzja

Wiesz, kim jest Allene Tew, której poświęcono książkę biograficzną pt. „Amerykańska księżniczka. Prawdziwa historia Kopciuszka”? Jeśli nie – niczym się nie martw, sama jeszcze niedawno nie znałam odpowiedzi na to pytanie. Nieszczególnie interesuję się polityką z przeszłości, przemianami społeczno-gospodarczymi w Ameryce ani śmietanką bogatego towarzystwa z przełomu wieków XIX i XX. Allene zaś występuje jako bohaterka każdego z tych wątków. Może gdybym była Amerykanką, usłyszałabym o niej szybciej.

Nieczęsto sięgam po biografie, zwłaszcza nieznanych mi osób. Ostatni raz czytałam książkę poświęconą jakiejś osobie… hmm, kilka lat temu? A jednak biografia Allene napisana przez Annejet van der Zijl miała w sobie coś, co kazało mi wziąć ją w ręce. Zagadkowy tytuł w połączeniu z pewnym, mocnym, odważnym wzrokiem młodej kobiety ukazanej na okładce sprawił, że uznałam, iż ta historia może mnie wyjątkowo zaciekawić.

Przypuszczenie sprawdziło się po części. „Amerykańska księżniczka…” bowiem nie tylko mnie zaciekawiła, ale także zafascynowała. Stanowi obraz niesamowitego życia nie mniej niesamowitej kobiety, a przy okazji rewelacyjną lekcję historii przełomu wieków. Allene przyszła na świat w rodzinie pionierów, dzięki którym powstało i zyskało popularność miasteczko Jamestown. Nie była jednak dzieckiem „najbardziej udanego” z synów pionierów. Wręcz przeciwnie – jej ojciec miał problemy z pracowitością. Wobec tego Allene nie wychowywała się w warunkach, którymi cieszyło się jej kuzynostwo. W nadmiarze miała tylko jedną rzecz: urodę.

Ambitna młoda dziewczyna była nieposłuszna i taka też została do końca życia. Nie chodziła na ustępstwa, nie bała się łamania konwenansów. Weźmy pod uwagę chociażby takie fakty, jak zajście w pierwszą ciążę przed ślubem czy usidlenie mężczyzny, który zdawał się poza jej zasięgiem. Potem rozwodziła się i wychodziła za mąż parokrotnie, mimo iż mogła się tym narazić – i narażała – na ostracyzm.

Ale historia Allene to nie tylko związki z mężczyznami, skądinąd coraz bogatszymi i lepiej utytułowanymi. Kobieta miała dużo zapału i ambicji, które realizowała poza związkami. Prowadziła firmy i fundacje, należała do klubów, pomagała ogromowi ludzi z bliskiej i dalszej rodziny, a nawet takim, z którymi nie łączyły jej więzy krwi. Jak wynika z biografii, była bardzo dobrym człowiekiem, który dokładnie wiedział, dokąd zmierza w życiu.

Historii Allene nie nazwałabym wcale historią Kopciuszka. Księżniczka z popularnej bajki nie wykazała się w zasadzie niczym poza urodą. Była sympatyczna, ale bojaźliwa i niespecjalnie ambitna. To książę odnalazł ją i uratował. Opowieść o Allene pokazuje coś odwrotnego: to bohaterka była inicjatorką zmian, a większość rzeczy, które osiągnęła w życiu, zawdzięczała sobie. Oczywiście żadna z nich nie byłaby możliwa, gdyby nie pieniądze poznawanych mężczyzn, jednak ani jeden jej nie uratował. To ona ratowała się za ich pomocą. Byli tylko drzwiami i oknami, które w przypadku zamknięcia można było wymienić na inne, żeby dostać się do budynku. Co nie znaczy, że traktowała ich instrumentalnie. Szczerze ich kochała. Zresztą przekonasz się sama, jak przeczytasz „Amerykańską księżniczkę…” Annejet van der Zijl. Naprawdę warto! Piszę to ja – osoba sceptyczna wobec biografii nieznanych osób.

Jeszcze jedna krótka rzecz na koniec. Mianowicie gdyby lekcje historii w szkole wyglądały tak jak biografia Allene, uważam, że więcej osób byłoby chętnych do zgłębiania jej. Ta książka to prawdziwa bajka o rzeczywistości. Zawiera mnóstwo faktów historycznych, politycznych i społecznych w formie tak przystępnej, że aż robi się przykro po przeczytaniu ostatniej strony.

Olga Kublik
(olga.kublik@dlalejdis.pl)

Annejet van der Zijl, Amerykańska księżniczka. Prawdziwa historia Kopciuszka, Kraków, Znak Horyzont, 2021