„Klątwa sprzeczności” - recenzja

Miłośników literatury ucieszyć powinien fakt, że jakiś czas temu nakładem poznańskiego wydawnictwa Zysk i S-ka ukazała się licząca prawie 350 stron ciekawa i niebanalna pozycja poszerzająca wiedzę o życiu prywatnym i zawodowym trzydziestu trzech dwudziestowiecznych pisarzy polskich, napisana przez Krzysztofa Masłonia, cenionego dziennikarza, publicystę i krytyka literackiego.  Dzięki jego zainteresowaniu życiorysami znanych i zasłużonych dla kultury polskiej twórców dzieł prozatorskich i poetyckich i wykonanej pracy, powstała publikacja, dzięki której zaznajomić się można ze znanymi, ale także i  rzadko wspominanymi w przestrzeni publicznej szczegółami z życia bardzo wielu literatów i poetów.

Wśród postaci, o których wspomina autor w swojej książce: "Klątwa sprzeczności", wymienić z pewnością warto:  Ernesta Brylla, Jana Brzechwę, Kornela Makuszyńskiego, Sławomira Mrożka, Stanisława Lema, Stefana Kisielewskiego, Marię Kuncewiczowa, Zofię Kossak. Poczytać w publikacji wydawnictwa Zysk i S-ka można m.in. o  takim mistrzu pióra, który „uważał się, bezwarunkowo, za geniusza”, o takim, który „łączył w sobie niesłychaną ilość sprzeczności”, o poecie „zanurzonym w polskości, mówiącym do Polaków i niejako za nich, w ich imieniu”, o pisarzu, który podczas okupacji "zachowywał się tak, jakby nie groziło mu żadne niebezpieczeństwo", o moraliście, dla którego "wierność wobec prawdy była ważniejsza niż wszystko inne" i innych, równie wyrazistych osobowościach.

Jak pisze Krzysztof Masłoń na początku „Klątwy sprzeczności”: „półwiecze między 1939 a 1989 rokiem było czasem niezwykle trudnej próby charakterów. W zbiorowości ludzi pióra jedni zdali ten egzamin, inni go oblali (...)”. Jak radzili sobie w tym niełatwym okresie znani polscy pisarze i jakie były koleje ich losów, dowiedzieć się można zagłębiając się w publikację wydawnictwa Zysk i S-ka, którą warto przeczytać od początku do końca.

Z racji tego, że życie, charaktery i wybory poszczególnych twórców to temat rzeka, książka autorstwa Krzysztofa Masłonia nie wyczerpuje tematu sylwetek dwudziestowiecznych polskich pisarzy. Stanowi jednak rzetelne źródło wiedzy, po które można sięgnąć, gdy zainteresowani jesteśmy bliższym przyjrzeniem się autorom znanych utworów. „Klątwa sprzeczności” to lektura, która zaskakuje i pobudza do refleksji, przypominając czytelnikowi o tym, że wielcy twórcy naszej kultury narodowej byli często ludźmi, którzy niewiele wspólnego mają z wyidealizowanymi wizerunkami, które prezentowane są polskim uczniom w szkołach. Kto lubi książki obalające stereotypy i schematy, w publikacji wydawnictwa Zysk i S-ka, ma szansę znaleźć czytadło w sam raz dla siebie.

Iwona Trojan
(iwona.trojan@dlalejdis.pl)

Krzysztof Masłoń, „Klątwa sprzeczności”, wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2023