Noc Świętojańska - wianki, tańce i swawola

Noc Świętojańska była świętem ognia, urodzaju, płodności, miłości obchodzonym m.in.: przez ludy słowiańskie, germańskie, celtyckie. Przeprowadzane w trakcie tej magicznej nocy obrzędy i rytuały, miały zapewnić świętującym zdrowie i urodzaj. Rozpalano ogniska z drzewa jesionu i brzozy, w których palono zioła. Skakanie przez ognisko i tańce dookoła niego miały oczyszczać, chronić przed złymi mocami i chorobą. Palenie ofiar składanych z drobnej zwierzyny, ptactwa zapewniało urodzaj, płodność zwierząt i ludzi. W Rosji przez ogień skakały pary niosące na ramionach figurę Kupały. Gdy w trakcie takiego skoku figura spadła do ognia, wróżyło to parze rychły koniec miłości.

Noc Sobótkowa była również nocą łączenia się w pary. Dziewczęta plotły wianki z kwiatów i magicznych ziół, wplatały w środek płonące łuczywo i ze śpiewem na ustach puszczały wianek w nurt rzeki. Trochę dalej czekali chłopcy, którzy próbowali wyłowić wianek, gdy się to im udało, szli z nim do świętującej gromady, by zlokalizować pannę, która ten wianek uplotła. Gdy wianek nie został wyłowiony i płynął dalej, oznaczało, że jego właścicielka jeszcze trochę na męża poczeka. Wianek który spłonął, zatonął lub zaplątał się w sitowie, nie był dobrą wróżbą. Oznaczało to bowiem, że dziewczyna zostanie starą panną.

Podczas magicznej nocy szukało się również kwiatu paproci, zwanego też perunowym kwiatem, który zakwitał tylko w tej jedną noc. Odnalezienie kwiatu wróżyło szczęście, bogactwo i pomyślność. Ludzie szukali go w lasach i na mokradłach. W Noc Kupały odprawiano wiele wróżb mających związek z miłością, które miały pomóc poznać przyszłość.

Wróżono ze zrywanych w całkowitym milczeniu kwiatów polnych i z wody w studniach.  Z rumianku, kwiatów dzikiego bzu, z cząbru, ze szczypiorku, z siedmioletniego krzewu kocierpki, czy bylicy. Powszechnie wierzono, że osoby biorące udział w zabawie świętojańskiej będą przez cały rok żyły w szczęściu i dostatku.

W niektórych regionach wierzono, że od przesilenia wiosennego do letniego, nie wolno za dnia kąpać się w rzekach, strumieniach i jeziorach. Natomiast kąpiel o zmroku lub przed wschodem słońca leczyła rozmaite dolegliwości, bo woda była wówczas uzdrawiającym żywiołem należącym do księżyca.

Obecnie Noc Świętojańska przeżywa swoje odrodzenie i jest alternatywą zachodnich Walentynek. Każda z nas (pod warunkiem, że jest panną), w tę magiczną noc może pokusić się o powróżenie sobie i sprawdzenie czy czeka na nią wybranek. Oto kilka z nich:

Szczypiorkowa przepowiednia
Panna, która chce poznać imię swojego przyszłego męża, powinna niewielkimi kolorowymi wstążkami przywiązać źdźbła szczypiorku. Kokardki muszą mieć przypisane imiona męskie. Po ośmiu dniach od Nocy Kupały, należy sprawdzić, który szczypiorek jest najwyższy i odczytać przywiązane na nim imię. To imię będzie nosił przyszły mąż.

Cząber na szczęście w małżeństwie
Każda panna, która chce się dowiedzieć, czy będzie szczęśliwa w małżeństwie, a miłość jaką ją obdarzy małżonek będzie dozgonna, powinna wstawić do flakonu dwa krzaczki cząbru i postawić obok swojego łóżka. Następnego dnia rankiem powinna sprawdzić, jak zioła wyglądają. Jeżeli zioła się połączyły, to wszystko będzie dobrze, gdy zwiędły, tak też stanie się z miłością. 

Powodzenie możemy sobie zapewnić, tańcząc dookoła ogniska. Trzeba swoje ubranie przybrać w zioła: dziurawca, piołunu, czarnego bzu, łopianu, bylicy i werbeny. Przy okazji można sobie zapewnić również zdrowie i urodę. Wystarczy tylko po skończonym tańcu wrzucić zioła do ognia.

Katarzyna Redmerska
(katarzyna.redmerska@dlalejdis.pl)