Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Konwencja o Prawach Dziecka, Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka to podstawowe akty prawne w Polsce chroniące prawa najmłodszych obywateli. Przyczyniają się one do zabezpieczania praw dzieci, praw osobistych, politycznych, publicznych, socjalnych, ekonomicznych.
Statystyki działalności polskiego Rzecznika Praw Dziecka wykazały, że najczęściej łamanym prawem dziecka jest prawo do wychowywania się w rodzinie. Ma to związek z coraz liczniejszymi w naszym kraju rozwodami. Niepokojąco często łamane jest także prawo dzieci do ochrony przed przemocą oraz prawo do nietykalności fizycznej.
Nie brakuje rejonów świata, gdzie nagminnie łamane jest prawo dzieci do edukacji, opieki zdrowotnej, prawo do wyrażania własnego zdania. Prawo dzieci do odpoczynku nieprzestrzegane jest przede wszystkim tam, gdzie dzieci zmuszane są do wielogodzinnej pracy, która zagraża ich zdrowiu psychicznemu i fizycznemu. Zdarza się niekiedy, że gdy dochodzi do adopcji dziecka, łamane jest potem prawo dziecka do wiedzy o swoim pochodzeniu.
Powszechne w Polsce jest łamanie praw uczniów, np. poprzez karanie uczniów pozastatutowymi karami. Nierzadko łamane jest także prawo dzieci do prywatności, np. wtedy, gdy rodzice czy nauczyciele zaglądają do telefonów, pamiętników czy komputerów nieletnich i czytają znalezione tam treści i wiadomości.
Nie brakuje miejsc na świecie, gdzie dzieci traktowane są przedmiotowo, a nie podmiotowo, m.in. dlatego 20 listopada obchodzimy na świecie Międzynarodowy Dzień Praw Dziecka. Data wzięła się stąd, że 20 listopada 1989 roku Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych uchwaliło Konwencję o Prawach Dziecka.
Iwona Trojan
(iwona.trojan@dlalejdis.pl)
Fot. freepik.com