Duch Białej Damy – mit?

Jej piękna biała suknia, która lśni w blasku księżyca, zamiast zachwytu budzi w turystach strach i niepokój. Tak naprawdę nazywała się Teofilia Działyńska i była pierwszą wybitną przedstawicielką rodu Działyńskich władających Zamkiem w Kórniku w Wielkopolsce. Nie mogąc liczyć na swoich mężów i ich rodziny, w czasach ogólnego upadku gospodarczego Polski, samodzielnie doprowadziła Kórnik i pobliski Bnin do rozkwitu.

Motyle, wielbłądy i zamek
Teofilia urodziła się w 1714 roku. Była niezwykłą kobietą, niesamowicie dynamiczną i nowoczesną. Jej zainteresowania oscylowały wokół kultury, jak na tamte czasy była także bardzo wykształcona. Czytywała francuskie pisma, a co tydzień specjalnie dla niej były sprowadzane z samego Paryża nowości wydawnicze. Jej wiedza, a także umiejętności zarządzania spowodowały, że jako właścicielka Kórnika i pobliskiego Bnina doprowadziła do niesamowitego rozkwitu owych posiadłości. W 1740 roku, jako 26-letnia dziewczyna zastąpiła pańszczyznę i daniny w naturze czynszami dzierżawnymi. Wówczas był to pomysł wprost rewolucyjny! Sprowadziła także kolonistów z Niemiec, budowała drogi, młyny, tamy, przebudowała kościół. W Bninie natomiast wybudowała ratusz i zbór ewangelicki. Jej zainteresowania Francją zaowocowały tym, iż zamek w Kórniku został otoczony pięknymi ogrodami w stylu francuskim. Znajdowały się w nim oranżerie, fontanny, a także ptaszarnie.  Za czasów panowania Teofilii hodowano w Kórniku również jedwabniki, z których wyrabiano jedwab, a także stworzono zwierzyniec po drugiej stronie jeziora, a w nim zamieszkiwały…wielbłądy!

Dama i jeździec
Ta nadzwyczajna kobieta zmarła w wieku 76 lat i została pochowana w krypcie kościoła w Kórniku. Kilka lat po jej śmierci zaczęły pojawiać się budzące grozę opowieści. Mieszkańcy Kórnika zaczęli widywać tajemniczą zjawę, która szczególnie nocą krążyła po parku. Tak naprawdę już za jej żywota pomimo wszelkich niezaprzeczalnych zasług dla rozwoju zamku i okolic rozpowszechniano plotki, że utrzymuje ona niemoralne stosunki z mężczyznami, w tym z proboszczem katolickim z Kórnika i pastorem luterańskim z Bnina. Natomiast po śmierci źródłem legend na jej temat stał się portret Teofilii w białej sukni, który namalował prawdopodobnie Antoine Pesne. Obecnie wisi on w sali jadalnej zamku. Okoliczna ludność zaczęła opowiadać, że krótko przed północą Teofila schodzi z portretu i przechodzi na taras zamkowy. Następnie o północy do zamku przyjeżdża rycerz na czarnym koniu, który zabiera ją na przejażdżkę po parku. Kim jest tajemniczy rycerz? Tego niestety nie wiadomo.

Moc diabelska
Dlaczego dusza Teofilii błąka się po tym ziemskim padole? Tego nie wie nikt. Jedna z hipotez głosi, że w ten sposób pokutuje za to, że rozkazała rozebrać ruiny średniowiecznego zameczku myśliwskiego. Podobno w jego podziemiach ostatni właściciele ukryli ogromne bogactwa i skarby.  Miały się one znaleźć we władaniu złych duchów, które zemściły się na niej za to, że Teofilia uzyskała z rozbiórki cegły i rozdała je mieszkańcom Kórnika, którzy mieli budować z niej kominy, zabezpieczając w ten sposób domy przed pożarami. Kiedy zatem Teofilia będzie mogła przestać błąkać się po parku? Prawdopodobnie dopiero wtedy, kiedy zostaną odkryte stare skarby Górków…

Może uda się zobaczyć?
Zdecydowanie warto wybrać się do Wielkopolski i zwiedzić zamek kórnicki. Kórnik to jednak nie tylko zamek, ale też otaczające go arboretum, czyli ogród dendrologiczny. W samym budynku zaś mieści się dziś okazała biblioteka Polskiej Akademii Nauk licząca kilkaset tysięcy woluminów, w tym aż 15 tysięcy rękopisów oraz muzeum, w którym można obejrzeć wspaniałe obrazy, rzeźby, meble, militaria oraz pamiątki z różnych epok. I oczywiście ten najważniejszy portret: Białej Damy. Może przy odrobinie szczęścia będziecie miały okazję ujrzeć Teofilię.

Joanna Sieg
(joanna.sieg@dlalejdis.pl)

^{Fot. www.bkpan.poznan.pl}