Antybiotyki należą do jednych z najważniejszych odkryć medycyny. Dzięki nim udaje się zwalczać nawet bardzo ciężkie choroby o podłożu bakteryjnym. Jednak antybiotykoterapia ma swoje skutki uboczne – przede wszystkim wyjaławia organizm. Antybiotyki niszczą nie tylko bakterie chorobotwórcze, ale i te „dobre”, czyli kolonizujące nasze jelita i niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Odbudowę mikrobioty jelitowej po i w trakcie antybiotykoterapii wspiera dieta bogata w żywe kultury bakterii i mikroelementy oraz suplementy typu probiotyk (np. Linex, probiotyk Trilac, Bactilac czy Probiotex).
Antybiotyki nie działają wybiórczo – zabijają bakterie chorobotwórcze, ale także te dobroczynne. Często wywołują ponadto szereg skutków ubocznych ze strony przewodu pokarmowego (brak apetytu, dyspepsja, nudności, wzdęcia, uciążliwe biegunki), wchodzą w interakcje z innymi lekami, są przyczyną występowania zmian skórnych na tle alergicznym oraz infekcji grzybiczych będących następstwem wyniszczenia pałeczek kwasu mlekowego[1].
Antybiotyki wpływają też niekorzystnie na poziom niektórych witamin, takich jak witamina B1, B12, kwas foliowy, witamina C, A, K. Są to witaminy, których produkcja wspierana jest przez mikroflorę jelitową. Jej zaburzenia spowodowane antybiotykoterapią przekładają się więc na cały szereg działań niepożądanych.
Aby antybiotykoterapia nie była „terapią uderzeniową” i nie pozostawiła po sobie skutków ubocznych, z którymi będziemy walczyć przez długie tygodnie, a nawet miesiące, należy zadbać o kondycję organizmu już w trakcie leczenia. Można to zrobić, stosując odpowiednią dietę. Jej podstawą jest nabiał, dzięki któremu uzupełnimy w naturalny sposób kultury pałeczki kwasu mlekowego, odpowiadające m.in. za ochronę organizmu przed infekcjami grzybiczymi.
Aby uniknąć uciążliwej grzybicy, unikajmy także słodyczy – cukier sprzyja jej rozwojowi. Do pokarmów, których należy unikać w trakcie kuracji antybiotykami, należą ponadto tłuste mięsa, sery, masło – produkty te obciążają bowiem wątrobę, a to właśnie w tym narządzie metabolizowane są antybiotyki.
W trakcie antybiotykoterapii nie zapominajmy o probiotykach, dzięki którym wyregulujemy mikroflorę jelitową. Nabiał i kiszonki pomogą w tym, ale mogą nie wystarczyć. Warto zwrócić uwagę szczególnie na synbiotyki, czyli preparaty zawierające zarówno żywe kultury bakterii probiotycznych, jak i pożywkę dla nich, która wspomaga ich kolonizację i namnażanie się w jelitach.
Do bakterii obecnych w preparatach probiotycznych należą przede wszystkim bakterie kwasu mlekowego, które przywracają prawidłowe funkcjonowanie jelit, minimalizują skutki uboczne antybiotyków, takie jak biegunki czy niestrawność. Preparaty probiotyczne można przyjmować przez cały czas trwania antybiotykoterapii, a także i po niej.
Probiotykiem dedykowanym pacjentom zażywającym antybiotyki jest chociażby Osłonik, z kolei jeśli zależy nam na synbiotyku, możemy wybrać np. preparaty Trilac lub Linex. Probiotyk Linex Forte (lub w wersji Linex Complex) zawiera przykładowo dwa szczepy bakterii kwasu mlekowego (Lactobacillus acidophilus, LA5® i Bifidobacterium animalis subsp. lactis, BB-12®) oraz inulinę i oligofruktozę, stanowiące naturalne źródło energii dla bakterii. Z kolei suplement diety Trilac łączący dobre bakterie typu Lactobacillus acidophilus, Bifidobacterium lactis oraz Lactobacillus delbrueckii ssp. bulgaricus.
Przyjmowanie probiotyków warto kontynuować po zakończeniu antybiotykoterapii, aby odbudować mikroflorę jelitową aż do jej prawidłowego składu sprzed choroby. Dodatkowo probiotyki podnoszą odporność organizmu – to szczególnie ważne po leczeniu antybiotykami, które prowadzi często do niedoboru witamin[3]. Z tego samego powodu po zakończeniu kuracji antybiotykowej warto uzupełnić te niedobory – chodzi przede wszystkim o witaminy z grupy B, witaminę A, witaminę C, witaminę K. Warto to robić nie tylko przy pomocy suplementów, ale i poprzez bogatą w witaminy dietę.
[1] Przybylska-Feluś M., „Powikłania po antybiotykoterapii” w: „Medycyna Praktyczna”, https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/lista/96305,powiklania-po-antybiotykoterapii,1, dostęp: 30.01.2019, Wasilewska A., „Niepożądane działania antybiotyków”, https://wylecz.to/na-gardlo-i-oskrzela/niepozadane-dzialania-antybiotykow/, dostęp: 30.01.2019
[2] Moraszczyk M., „Dieta przy antybiotykoterapii – probiotyki łagodzą skutki przyjmowania antybiotyków”, https://www.poradnikzdrowie.pl/diety-i-zywienie/diety/naturalne-probiotyki-dieta-lagodzaca-skutki-uboczne-lekow-aa-WWs9-WEqT-6UhB.html, dostęp: 31.01.2019
[3] Rogalski R., „Wzmocnij organizm po antybiotykoterapii”, https://parenting.pl/wzmocnij-organizm-po-antybiotykoterapii, dostęp 30.01.2019
Fot. Materiały zewnętrzne