„Profesor” – recenzja

Główny bohater i narrator powieści William Cromsworth porzuca swoje arystokratyczne dziedzictwo i wyrusza w podróż do Brukseli, aby tam odnaleźć swoje szczęście. Zostaje tam nauczycielem języka angielskiego w szkole z internatem dla młodych panien. Musi mierzyć się z licznymi manipulacjami dyrektorki Zoraïde Reuter, która w zazdrości robi wszystko, aby zniszczyć rodzącą się miłość między Williamem, a uczennicą szkoły Frances Henri, która jest ambitną i energiczną młodą kobietą. Jest to przede wszystkim niezwykła opowieść o miłości, a także krytyka relacji damsko-męskich, które w epoce wiktoriańskiej niejednokrotnie wiązały się z walką o dominację. W książce tej znajdziemy również wątki autobiograficzne, bowiem Charlotte Brontë, podobnie jak jej bohater, uczyła angielskiego w szkole w Brukseli i jak on doświadczała miłości. Różnicą jednak było to, że jej ukochanym był żonaty właściciel szkoły, co nie mogło wiązać się ze szczęśliwym zakończeniem.

„Profesor” to pierwsza powieść autorki wydana dopiero po jej śmierci mimo tego, że była ona przez nią napisana jako pierwsza. Porównując ją do innych dzieł możemy zaobserwować jak bardzo rozwinął się jej warsztat pisarski. Już na samym początku naszą uwagę może zwrócić fakt narracji pierwszoosobowej prowadzonej z perspektywy mężczyzny. W powieści stopniowo odkrywamy historię, refleksje i przemyślenia Williama. Jego historia jest przede wszystkim portretem psychologicznym epoki wiktoriańskiej. Autorka za pośrednictwem jego osoby ukazuje autobiograficzne wątki z własnego życia. Został tutaj idealnie ukazany obraz żeńskiej szkoły oraz warunków, jakie w niej panowały. Dostrzec możemy również refleksje na temat rodzącej się miłości i stosunków damsko-męskich. William również z czasem dojrzewa i zaczyna rozumieć, jakiej kobiety dla siebie potrzebuje.

Atutem książki jest również dopracowany styl, dokładne opisy otoczenia czy relacji międzyludzkich. „Profesor” to powieść wydana w pięknej oprawie, a także źródło wiedzy o zwyczajach i tradycjach społeczeństwa z tamtej epoki. Niezwykły klimat tworzą również liczne dialogi prowadzone w języku francuskim. Uważam, że fani twórczości autorki będą zadowoleni z tej powieści, ale nie tylko bowiem książkę powinien przeczytać każdy kto chce przenieść się do dawnych czasów.

Ewelina Makoś
(ewelina.makos@dlalejdis.pl)

Charlotte Brontë, „Profesor”, Wydawnictwo MG, Kraków, 2022.