„Przewodnik łowcy i zbieracza po XXI wieku” – recenzja

Z reguły unikam poradników mamiących gwarancją natychmiastowej odmiany życia, rzucając na zmianę puste frazesy albo rady, które niekoniecznie sprawdzą się w przypadku każdego czytelnika. Lubię jednak literaturę faktu, dlatego też zaintrygował mnie już sam tytuł recenzowanego dziś „Przewodnika łowcy i zbieracza po XXI wieku. Ewolucja i wyzwania współczesnego życia” Heather Heying i Breta Weinsteina. Okładka wyjątkowo jest dość niepozorna, więc, gdyby nie zarys, prawdopodobnie w ogóle nie zwróciłaby mojej uwagi w jesiennym katalogu zapowiedzi wydawniczych.

Autorzy są biologami ewolucyjnymi z niemałym dorobkiem zawodowym, m.in. wykładali i prowadzili badania na Uniwersytecie Princeton. „Przewodnik…” ma być próbą pokazania w jaki sposób nasze biologiczne, nabywane w toku ewolucji, predyspozycje niekoniecznie współgrają z realiami, w jakich obecnie żyjemy. Wstęp liczy zaledwie 10 stron, jednak potem dostajemy skrót historii rodu ludzkiego, tak więc, moim zdaniem, właściwa treść rozpoczyna się w rozdziale trzecim pt. „Pradawne ciała, współczesny świat”.

Przez następne dziesięć części możemy prześledzić, w jaki sposób różne doprowadzone niemalże do perfekcji udoskonalenia i pomysły niekoniecznie idą w parze z tym, czego naprawdę chciałoby tego nasze ciało i/lub umysł. Każda z nich kończy się „W powiększeniu”, czyli czymś na kształt podsumowania i konkretnych rad udzielanych odbiorcy w jednym np. „Unikaj seksu bez zobowiązań, w tym za pieniądze”, „Trzymaj dzieci z dala od pornografii”, „Niech nieożywione przedmioty nie zajmują się dziećmi, zwłaszcza jeśli udają żywe”.

Intencje tej pozycji są jak najbardziej słuszne, jednak ciężko mi określić, w jakim stopniu jej styl i treść im odpowiada. Prosty język miesza się z ciężkostrawnym żargonem naukowym, mądre idee ze stwierdzaniem oczywistości, a te bardziej rewolucyjne raczej nie mają szansy na wcielenie w życie. Pomysł, aby wyrywać uczniów z murów szkolnych brzmi wspaniale, ale raczej szaleństwem jest założenie, że dzieci będą równie skupione na zdobywaniu wiedzy w otoczeniu znacznie ciekawszym od podejmowanego na lekcji tematu. Tak samo nie każdy kierunek studiów, czy przeciętny student nadaje się do badań terenowych w środku tropikalnej dżungli. Trochę za dużo tu uproszczeń, a jednocześnie gmatwania, bo mam wrażenie, że o niektórych sprawach można było napisać w znacznie przystępniejszy dla laika sposób.

Nie ulega wątpliwości, że małżeński duet mówi w „Przewodniku łowcy i zbieracza po XXI wieku. Ewolucja i wyzwania współczesnego życia” o rzeczach ważnych, jednak to na ile stawiane w nim tezy trafią do czytelnika zależy od osobistych preferencji i otwartości na ewentualną zmianę myślenia.

Izabela Fidut
(izabela.fidut@dlalejdis.pl)

Heather Heying, Bret Weinstein, „Przewodnik łowcy i zbieracza po XXI wieku. Ewolucja i wyzwania współczesnego życia”, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań, 2023r.