„Anna 1410. Piastówna na jagiellońskim tronie”– recenzja

Tym razem autorka, znana ze swoich historycznych powieści, przybliża nam postać naprawdę mało znaną: druga żonę Władysława Jagiełły, Annę Cylejską, żyjącą w cieniu swojej poprzedniczki, o wiele lepiej znanej współczesnemu czytelnikowi: świętej królowej Jadwigi.  Pisarka pokazuje, jak o wyborze królowej zdecydowało jej  pochodzenie: Piastówna miała wśród swoich przodków zarówno Władysława Łokietka, Kazimierza Wielkiego, jak i dalszą krewną Jadwigę Andegaweńską. Już początki panowania nie zapowiadały się dobrze: kiedy Anna przybyła do Krakowa, zamiast na tronie, wylądowała w klasztorze, gdzie długo musiała czekać na swój ślub. Potem było niewiele lepiej. Kiedy po licznych poronieniach królowej udało się w końcu urodzić potomka, zamiast wyczekiwanego syna, na świat przyszła córka.  Popularności królowej nie przyniosły także liczne oskarżenia o zdrady, które mocno nadwyrężyły reputację Anny, zarówno u męża, jak i w oczach poddanych, którym trudno było pokochać druga żonę swojego króla.

Pająk – Duda potrafi bardzo dobrze kreślić portrety postaci historycznych, tak by nie narażając się na oskarżenia o  nieścisłości, jednocześnie tchnąć w nie ducha współczesności. Annę Cylejską ukazuje nam jako kobietę głęboko nieszczęśliwą, która nie potrafi wzbudzać ciepłych uczuć w swoich bliskich. Najpierw odtrącona przez matkę, potem odsunięta na bok przez męża, sama nie potrafi okazać miłości córce, będącej w jej oczach wielkim rozczarowaniem. Pomimo tego autorka pokazuje ją także jako kogoś, kto nie ustaje w zabiegach o uczucie, nie poddaje się, co wybrzmiewa tym tragiczniej w kontekście końca królowej: umierającej  ze świadomością, że jej mąż zakochał się w innej kobiecie.

„Anna 1410” jest nie tylko cenną ściągą z konfliktu polsko – krzyżackiego, ale także  wiernym świadectwem historycznym: czytelnik ma szansę poznać nie tylko losy nieszczęsnej królowej, ale także życie tamtej epoki. Stroje, zabawy, zwyczaje, kuchnia, to wszystko podane jako tło wydarzeń, łatwo zapada w pamięć, dając cenną, ale nienachalną lekcję historii. Stylizowany język nadaje całości dodatkowego smaczku, sprawiając, że książkę czyta się naprawdę dobrze i pozostaje ona w pamięci na długo.

Małgorzata Tomaszek
(malgorzata.tomaszek@dlalejdis.pl)

Dorota Pająk- Puda, „Anna 1410. Piastówna na jagiellońskim tronie”, MG, Warszawa 2023