„Lalka” - recenzja

Warto przypomnieć, że „Lalka” Bolesława Prusa była publikowana w odcinkach w dzienniku "Kurier Codzienny" w latach 1887-1889. Bardzo szybko zyskała rozgłos, ale wśród pozytywnych recenzji pojawiały się również mniej przychylne opinie. Przede wszystkim zarzucano Prusowi brak spójności, harmonii oraz przypadkowość. Mówiono nawet, że odcinki można by przeczytać w losowej kolejności i nie zmieniłoby to jej znaczenia.

Powieść zrodziła się z powodu narastającego w autorze rozczarowania kondycją polskiego społeczeństwa. Dlatego też znajdziemy tu takie motywy jak praca, wiedza, miłość czy patriotyzm, postęp nauki i techniki. Poruszana problematyka idei romantycznych i pozytywistycznych, zwłaszcza na tle społecznego rozkładu, obraz kapitalizmu i dramatyzm nowoczesności, rozgrywają się w tle głównego miłosnego wątku – Stanisława Wokulskiego zauroczonego do granic możliwości w pięknej Izabeli Łęckiej. Miłość ta, inna niż przeciętnie spotykana w świecie arystokracji, bo nie zrodzona z powodu korzyści majątkowych, przysporzyła Wokulskiemu wiele cierpienia i przyczyniła się do jego osobistego dramatu.

Jednak Stanisław Wokulski to nie jedyna postać w świecie „Lalki”, za którą podążamy i której wartościom się przyglądamy. Prus zadbał o to, aby przedstawić różnych bohaterów z różnymi perspektywami na ówczesny świat. I tak poznajemy przede wszystkim Ignacego Rzeckiego, Izabelę Łęcką czy Starskiego. Warto zaznaczyć, że ogólnie rzecz biorąc lektura ta nie jest łatwą i przyjemną do czytania pozycją. Pojawia się w niej kompozycja wielowątkowa z dużą ilością postaci różnorako ze sobą powiązanych (albo i nie), szczegółowość opisywanych zdarzeń i postaci, a także mnóstwo emocji i refleksji.

Ilona Podsiadła
(ilona.podsiadla@dlalejdis.pl)

Bolesław Prus, “Lalka”, Wydawnictwo MG, 2024