ADHD to wysoce dziedziczne zaburzenie, które może się objawiać w następujący sposób: nieuwaga (trudności w utrzymaniu skupienia), nadpobudliwość (uczucie niepokoju lub nadmiernej energii), impulsywność (działanie bez wcześniejszego zastanowienia). Objawy ADHD mają tendencję do kształtowania się nieco inaczej u dorosłych, co sprawia, że ich wykrycie w późniejszym okresie życia jest nieco trudniejsze. ADHD można w pewnym sensie określić jako zaburzenie motywacji, co sprawia, że osobie chorej trudno jest się skupić na tym, co chce zrobić. Może to wyglądać jak obracanie głowy za każdym razem, gdy otwierają się drzwi kawiarni, ale odwrócenie uwagi może być również subtelne. U dorosłych nadpobudliwość może objawiać się skrajnym niepokojem lub ciągłym byciem w ruchu i posiadaniem nieustannych misji do wykonania. Możesz także czuć się rozproszona lub zapominalska.
Chociaż ludzie zwykle myślą, że ADHD wynika w dużej mierze z braku skupienia, czasami Twoja tendencja do fiksowania się na czymś może być tak intensywna, że nie możesz tego kontrolować ani kierować uwagi na inne obszary swojego życia. Być może zdarza się, że szukasz czegoś w internecie przez długi czas i nie możesz przestać, a może grasz w gry wideo do późnej nocy. Możesz też mieć tendencję do odkładania dużych, długoterminowych celów na rzecz mniejszych, mniej krytycznych i wymagających. Możesz mieć także trudności z tworzeniem i przestrzeganiem harmonogramu. Większość ludzi potrafi wykonywać zadanie przez określony czas, a następnie przejść do innego, ale jeśli masz ADHD możesz zatracić się w tym, co robisz i wówczas nic innego już się nie liczy.
Ryzyko wyrzucenia z pracy u osób z ADHD jest o 60% większe, a trudności ze znalezieniem i utrzymaniem stałego zatrudnienia są o 30% większe w porównaniu z ich rówieśnikami. Możesz być bystra i osiągać duże sukcesy, ale często ADHD ujawnia się dopiero wtedy, gdy np. dostaniesz awans i Twoja nowa rola wiąże się z pełnieniem wielu funkcji i zwiększeniem liczby obowiązków. To również ważny powód, dla którego niektórzy ludzie pozostają nierozpoznani aż do dorosłości. Wiele osób z ADHD w szkole radziło sobie całkiem nieźle, ponieważ mieli dobrych nauczycieli lub naprawdę silną, wspierającą rodzinę. Wówczas często objawy są mocno maskowane. Należy również zauważyć, że istnieje duża rozbieżność między płciami w diagnozowaniu ADHD: dziewczęta cierpiące na to zaburzenie są przeciętnie bardziej zapominalskie i zdezorganizowane, a rzadziej nadpobudliwe i impulsywne, więc obserwując dzieci, lekarze nie zawsze wykrywają u nich to zaburzenie.
Gdy osoby z niezdiagnozowanym, nieleczonym ADHD potrzebują pomocy, zwykle nie pokazują klasycznych objawów (tj. nieuwagi lub nadpobudliwości). Mogą po prostu czuć, że nie radzą sobie zbyt dobrze w życiu lub łatwo się zniechęcają. Codzienne zadania, takie jak płacenie rachunków, odkładanie ubrań na miejsce, czy ich składanie, mogą sprawiać im wiele trudności. Osoby cierpiące na tę chorobę mogą również wydawać się porywcze lub mieć tzw. „krótki lont”. Badania pokazują, że życie z niezdiagnozowanym problemem neurorozwojowym może być naprawdę trudne i mieć ogromny wpływ na relacje i ogólną samoocenę.
Chociaż wiele postów w mediach społecznościowych sugeruje, że ADHD jest łatwe do zidentyfikowania, w rzeczywistości jest całkowicie odwrotnie. Należy wziąć pod uwagę, czy oprócz niektórych powyższych objawów nie masz już do czynienia z innym schorzeniem psychicznym. Mniej więcej połowa osób z ADHD ma jednocześnie także inną diagnozę.
Joanna Adamski
(joanna.adamski@dlalejdis.pl)
Źródło: „Miss. Diagnosis: A Systematic Review of ADHD in Adult Women” Darby E. Attoe, Emma A. Climie
"Impairment in Occupational Functioning and Adult ADHD: The Predictive Utility of Executive Function (EF) Ratings Versus EF Tests, Russell A. Barkley, Kevin R. Murphy
Fot. freepik.com