„Nobliści skandaliści” – recenzja

Maria Skłodowska-Curie, Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont, Czesław Miłosz, Wisława Szymborska, Józef Rotblat. Sylwetki tych wybitnych Polaków przybliża w publikacji swojego autorstwa ceniony pisarz książek historycznych Sławomir Koper. Dzięki jego zainteresowaniu osobami znad Wisły, których uhonorowano Noblem, czytelnicy mogą poczytać o różnych ciekawostkach i mniej znanych informacjach i detalach z ich codzienności. Nobliści życie mieli barwne; przypomnienie kolei ich losów jest więc lekturą ciekawą i bardzo wciągającą. Niejednego z odbiorców zaskoczyć mogą fakty wyszperane w różnych źródłach historycznych przez autora. Sławomir Koper na przekór zwyczajowym pomnikowym życiorysom wielkich Polaków opisuje bowiem naszych noblistów bez cenzurowania i omijania niewygodnych, pikantnych, szokujących czy skandalicznych informacji. Poznać dzięki temu można wady, słabostki, nawyki i prywatność hołubionych przez coraz to nowe pokolenia rodaków laureatów Nagrody Nobla.

Sławomir Koper nie unika odbrązawiania nagrodzonych Noblem Polaków. Bardzo dokładnie wylicza więc ich romanse, wpadki, kontrowersyjne zachowania i opinie. Oto ich przykłady: „Młoda mężatka całkowicie zawładnęła jego świadomością, tym bardziej, że dość szybko została jego kochanką”. „Mali ludzie nie umieją grzeszyć, umieją tylko robić głupstwa. Grzech musi być szaleństwem”. „Wiadomo, że odwiedzał miejsca, gdzie spotykali się homoseksualiści, chociaż po latach twierdził, że bywał tam tylko towarzysko”. „Gdy zmarł Stalin pożegnała go wierszem Ten dzień, który po latach stał się koronnym dowodem jej żarliwej wiary w komunizm. Poetka (…) podkreślała, że utwór oddawał jej ówczesny światopogląd. Tłumaczyła, że „napisała go ze szczerego serca” i „tego nie da się dziś zrozumieć”.

Zagłębiając się w książkę Sławomira Kopra, można dowiedzieć się np. dlaczego Władysław Reymont poprosił swojego lekarza o sfabrykowanie orzeczenia lekarskiego i kłamanie na temat stanu jego zdrowia, jak kształtowały się relacje Marii Skłodowskiej-Curie z córkami, co Henryk Sienkiewicz sądził o swojej teściowej, ile wysiłków i pracy kosztowało Noblistów odniesienie sukcesu i zyskanie sławy, kto uważał, że utwory Wisławy Szymborskiej, którymi poetka chciała debiutować w prasie, były słabe i nienadające się do druku.

Publikacja wydawnictwa Harde to prawdziwa gratka dla tych, którzy lubią lektury „ożywiające” historię. Lekkie pióro autora sprawia zaś, że o polskich noblistach czyta się szybko i z zainteresowaniem. Dzięki podziałowi tekstu książki na sześć części, z bohaterami tej pozycji wydawniczej spędzić możemy tydzień, co dzień czytając o jednym laureacie przyznawanej w Szwecji nagrody.

„Nobliści Skandaliści” to lektura, którą napisało samo życie. Jeśli macie ochotę zajrzeć do głów, miejsc pracy i sypialni kilku polskich laureatów Nagrody Nobla, wydana przez wydawnictwo Harde książka, może okazać się pozycją, która dostarczy Wam wielu czytelniczych wrażeń. Polecam.

Iwona Trojan
(iwona.trojan@dlalejdis.pl)

Sławomir Koper, „Nobliści Skandaliści”, wydawnictwo Harde, Warszawa 2019