„W tajnej służbie II Rzeczypospolitej. Tom I. Operacja berlińska” – recenzja

Jest zima roku 1919. Zakończona I wojna światowa zmiotła wielkie imperia i stworzony przez nie ład, a zwycięskie mocarstwa próbują zaprowadzić nowy porządek w nowej rzeczywistości. Rok 1918 stanowi pewną cenzurę dla dziejów Europy. Jest to rok kiedy kończy się I wojna światowa zwana również „Wielką Wojną”, która zniszczyła istniejący od wieków pewien ład polityczny. Na gruzach starych imperiów tworzą się nowe państwa, które uzyskują swoją podmiotowość, w tym również Polska, która straciła wcześniej swoją niepodległość. Zwycięzcy muszą rozstrzygnąć, gdzie będą przebiegać granice między nowymi państwami, dlatego zostaje powołana konferencja paryska. W Wersalu rozpoczyna się spotkanie przywódców państw Ententy z udziałem premiera Ignacego Jana Paderewskiego i Romana Dmowskiego. O granicach zachodnich Polski decydują nie tylko decyzje Ententy, ale także zabiegi dyplomatyczne i czyn zbrojny. W tym czasie trwa bowiem powstanie wielkopolskie, które zmusza do przyznania nam byłej dzielnicy pruskiej i umieszczanie tych terenów w granicach naszego kraju. Na wschodzie natomiast toczy się wojna o Lwów i Wileńszczyznę. Wszystkie dawne narody starają się zbudować własne państwa i uzyskać niepodległość. W tym czasie młody Wiktor Adamczewski trafia w szeregi wywiadu. Walczy na froncie, którego nie widać, w ten sposób chroni młode państwo przed dawnymi zaborcami, którzy tylko czekają na szansę, aby upomnieć się o swoje dawne granice i pomścić poniesioną porażkę. To dopiero początek gry, której reguły nie są ustalone, a jeden nieostrożny ruch może kosztować życie wielu osób.

W chwili rozpoczęcia powieści na wschodzie rodzi się czerwona potęga, Niemcy są osłabione, ale nie mają zamiaru akceptować poniesionych strat na rzecz Polski. W Paryżu natomiast rozpoczynają się obrady elit politycznych Europy. Jest to opowieść o ludziach, którzy walczyli o nasz kraj na różne sposoby i na wielu płaszczyznach. Nadali jej kształt i wywalczyli granice, które trwały przez dwadzieścia lat. Nasz kraj zawdzięczał to wszystko politykom, żołnierzom, a także zwykłym ludziom, którzy żyli w tym przełomowym czasie dla Polski i Europy. Jest to bardzo ciekawa historia, gdzie fakty i postacie historyczne łączą się z fikcją literacką. To bardzo dobrze napisana książka, która zrobi wrażenie na niejednym czytelniku.

Ewelina Makoś
(ewelina.makos@dlalejdis.pl)

Krzysztof Goluch, „W tajnej służbie II Rzeczypospolitej. Tom I. Operacja berlińska”, Wydawnictwo Novae Res, Gdynia, 2022.