„Chata za wsią” – recenzja

Książka opowiada o tragicznych dziejach małżeństwa Cygana Tumrego i chłopki Motruny. Mężczyzna toczy zaciekłą walkę o zapewnienie bytu sobie i żonie. Jednak ciągła dyskryminacja dziewczyny przez rodzinę oraz całą społeczność wiejską doprowadza młodą parę do skrajnej nędzy i samobójstwa Cygana. Do ich porażki przykłada się również dwór, którego reprezentantem jest obojętny dziedzic zakochany w pięknej Cygance Azie. Szczęście odnajduje dopiero córka Tumrych - Marysia. Ta znakomicie napisana powieść wyróżnia się przejmującą wiernością szczegółu oraz realizmem w zobrazowaniu obyczaju cygańskiego i chłopskiego.

Historia lubi się powtarzać, podobnie jest z historiami ludzi, którzy mają swoje życie z góry zapisane, a ich ścieżki są już wyznaczone. „Chata za wsią” to książka gdzie spotkamy się z sielskim i zaściankowym klimatem, starymi wierzeniami i przekonaniami, których nic nie zmieni. Józef Ignacy Kraszewski napisał powieść ponad sto lat temu, ale jest ona nadal aktualna, a jej czytanie sprawia ból i wywołuje gniew. Treść powoduje, że powieści nie jesteśmy w stanie odłożyć. Na początku możemy czuć się bardzo dobrze w tym klimacie, ale dalsza akcja zmienia się w walkę.

„Chata za wsią” to niezwykle przejmująca i prawdziwa powieść, o której niełatwo pisać i opowieść o ludzkich uczuciach. Na początku możemy sądzić, że między Cyganem a Motruną jest miłość, ale z dalszej akcji możemy odnieść wrażenie, że między tym dwojgiem było jedynie zauroczenie i fantazja. Tumry na początku bardzo się starał, był pracowity i chciał zapewnić swojej żonie szczęśliwe życie. Później jednak się załamał i nie dał rady stawić czoła przeciwnościom losu, jakie na nich spadły.

„Chata za wsią” to doskonale oddana rzeczywistość tamtych czasów, ale również książka, która mimo upływu lat nie straciła na swojej wartości. Dodatkowo znajdziemy w niej wiele mądrych rad, morałów i prawd życiowych. Dokładny opis przyrody, zachowań ludzkich i relacji między nimi. To wszystko odnajdziemy w tej zachwycającej i niezwykłej lekturze. W tych elementach możemy odnaleźć siebie i zastanowić się nad własnym życiem i postępowaniem. Józef Ignacy Kraszewski napisał arcydzieło, do którego przeczytania was zachęcam.

Ewelina Makoś
(ewelina.makos@dlalejdis.pl)

Józef Ignacy Kraszewski, „Chata za wsią”, Wydawnictwo MG, Kraków, 2021.