USG w ciąży – czy naprawdę jest bezpieczne dla dziecka?

Jak działa USG?

USG wykorzystuje fale ultradźwiękowe, czyli drgania mechaniczne o częstotliwości niesłyszalnej dla ludzkiego ucha. Aparat emituje fale, które odbijają się od tkanek wewnątrz ciała. Odbite sygnały są następnie rejestrowane i przetwarzane na obraz widoczny na monitorze. W odróżnieniu od promieni rentgenowskich, ultradźwięki nie wykorzystują promieniowania jonizującego, które mogłoby uszkadzać DNA komórek. To właśnie dlatego USG uznaje się za metodę nieinwazyjną i bezpieczną.

Standard badań prenatalnych

W Polsce, zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, każda kobieta w ciąży powinna wykonać co najmniej trzy badania USG: między 11. a 14. tygodniem, między 18. a 22. tygodniem oraz między 28. a 32. tygodniem. Każde z nich ma inny cel – pierwsze służy m.in. do potwierdzenia liczby płodów i oceny ryzyka wad chromosomalnych, drugie pozwala szczegółowo sprawdzić budowę narządów dziecka, a trzecie ocenia tempo wzrostu i ilość płynu owodniowego. Dzięki USG lekarze mogą wcześnie reagować w przypadku zagrożeń i planować dalsze postępowanie medyczne.

Co mówią badania naukowe?

Bezpieczeństwo USG było wielokrotnie analizowane. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), Amerykańskie Towarzystwo Ultrasonografii w Medycynie (AIUM) czy Europejskie Towarzystwo Ultrasonograficzne zgodnie podkreślają, że nie ma dowodów na szkodliwy wpływ USG na rozwój płodu. W ciągu ponad 40 lat stosowania tej metody nie stwierdzono zwiększonego ryzyka wad wrodzonych, zaburzeń rozwoju neurologicznego ani problemów zdrowotnych u dzieci poddawanych badaniom prenatalnym.

Warto jednak pamiętać, że ultradźwięki są energią mechaniczną, która w pewnych warunkach może powodować nieznaczne nagrzewanie tkanek. Dlatego międzynarodowe organizacje zalecają przestrzeganie zasady ALARA (As Low As Reasonably Achievable) – badanie powinno być wykonywane możliwie krótko i tylko wtedy, gdy jest medycznie uzasadnione.

USG medyczne a pamiątkowe

W ostatnich latach popularność zyskały tzw. „pamiątkowe” badania USG 3D czy 4D, których celem jest wykonanie zdjęcia lub filmu dziecka w łonie matki. Choć technicznie są to te same ultradźwięki, specjaliści przestrzegają, by nie traktować ich jako rozrywki. Nadmierna liczba badań, bez wskazań medycznych, nie daje dodatkowych korzyści zdrowotnych, a jedynie wydłuża ekspozycję płodu na fale ultradźwiękowe. Dlatego najlepszym rozwiązaniem jest wykonywanie USG wyłącznie wtedy, gdy zaleci je lekarz prowadzący.

Korzyści przewyższają obawy

Dzięki badaniom ultrasonograficznym wiele ciąż można dziś prowadzić w sposób bardziej świadomy i bezpieczny. USG pozwala nie tylko ocenić prawidłowy rozwój płodu, ale także dostarcza rodzicom poczucia bezpieczeństwa i emocjonalnej więzi, gdy po raz pierwszy widzą bijące serce swojego dziecka. Ryzyko związane z tym badaniem jest minimalne, a potencjalne korzyści – ogromne.

USG w ciąży, wykonywane zgodnie z zaleceniami, jest metodą bezpieczną i nie stanowi zagrożenia dla zdrowia dziecka. To jedno z najważniejszych badań prenatalnych, dzięki któremu lekarze mogą wcześnie wykrywać powikłania i chronić zarówno matkę, jak i płód. Strach przed USG nie ma podstaw naukowych – rozsądek podpowiada, by traktować je jako narzędzie medyczne, a nie zagrożenie.

PMP