„Zimowe notatki o wrażeniach z lata” – recenzja

„Zimowe notatki o wrażeniach z lata” są tego niewątpliwym potwierdzeniem. Dostojewski jak zawsze przykuwa uwagę i wciąga czytelnika w swoją opowieść. Co ciekawe, wcale nie prosi się o atencję. Sposób jego pisania oraz treść, którą pragnie przekazać, są wystarczającym powodem do tego, by poświęcić dłuższą chwilę na lekturę jego pamiętnika, zatracając się nieco w prezentowanej w nim historii. Opisywane dzieło Dostojewskiego to niezaprzeczalny klasyk, który pochłania się w jeden wieczór, racząc się wyjątkową opowieścią wielkiego pisarza.

Doskonale zdaję sobie sprawę z tego, że na temat Dostojewskiego czytelnicy mają rozmaite opinie. Sądzę jednak, że pomimo dostrzegalnej rozbieżności w zdaniach, każdy powinien sięgnąć po wybraną książkę tego pisarza – choćby po to, by przekonać się, z czego wynika jego ogromna sława i kierowane wobec niego uwielbienie ze strony różnych osób. A akurat „Zimowe notatki o wrażeniach z lata” są idealnym wyborem, kiedy mają stanowić „studium przypadku”.

Nie mogę oczywiście poprzestać na stwierdzeniu, że opisywany pamiętnik jest stosunkowo krótki i że świetnie obrazuje Dostojewskiego takiego, jakim można go poznać przy okazji lektury innych jego dzieł. Odmiennym powodem, dla którego warto po niego sięgnąć, jest to, że stanowi zbiór ciekawych informacji na temat XIX-wiecznej Europy, a w tym ówczesnych stosunków pomiędzy Rosją a Zachodem. Poza tym nie można zapominać o błyskotliwości i poczuciu humoru Dostojewskiego, które dla mnie czyni jego literaturę szczególną.

Ostrzegam was jednak, że w „Zimowych notatkach o wrażeniach z lata” próżno szukać wielkich uniesień i zaskoczenia. Choć Dostojewski cieszy się dużym uznaniem, a jego twórczość wyróżnia się przede wszystkim świetną formą „podania”, to w wielu jego dziełach nie ma niesamowitych opowieści, które wprawiają odbiorcę w osłupienie. Opisywany pamiętnik to w szczególności zbiór uwag pisarza na temat różnych narodowości oraz jego wrażeń z odbytych podróży. Pamiętajcie jednak – z pozoru prosta treść nie jest równoznaczna z nieciekawą opowieścią. Dostojewski jest dla mnie mistrzem opowiastek i czynienia do nich barwnych dygresji, dzięki czemu nawet zwykłe rozmyślania i obserwacje stają się w jego wydaniu szalenie intrygujące.

Alicja Swedura
(alicja.swedura@dlalejdis.pl)

Fiodor Dostojewski, „Zimowe notatki o wrażeniach z lata”, Wydawnictwo MG, 2022