„Zresetuj się” – recenzja

Współczesny świat pędzi w zawrotnym tempie. Informacje zalewają nas ze wszystkich stron: ekrany smartfonów, powiadomienia, media społecznościowe, ciągła presja bycia na bieżąco. W takim kontekście książka „Zresetuj się” Andersa Hansena i Matsa Wänblada brzmi niemal jak wołanie o pomoc w gąszczu ekranów, elektroniki i technologicznych świecidełek.

Anders Hansen, szwedzki psychiatra i autor wielu publikacji popularyzujących wiedzę o mózgu, wspólnie z dziennikarzem Matsem Wänbladem stworzył książkę adresowaną do młodych czytelników, ale jej treść jest zaskakująco uniwersalna. „Zresetuj się” to przewodnik po świecie przeciążonym bodźcami, w którym każdy, niezależnie od wieku, musi nauczyć się na nowo dbać o swoje zdrowie psychiczne i równowagę.

Autorzy tłumaczą w prosty, a zarazem niezwykle sugestywny sposób, jak nasz mózg reaguje na nadmiar technologii. Smartfony, gry komputerowe, media społecznościowe – wszystkie te elementy codzienności są projektowane w taki sposób, aby przyciągać uwagę i stymulować wydzielanie dopaminy. Hansen i Wänblad wyjaśniają, dlaczego nieustanne „scrollowanie” potrafi być tak uzależniające i jakie ma skutki dla koncentracji, pamięci czy zdolności do głębokiego myślenia. Jednocześnie ostrzegają, że przeciążony bodźcami mózg reaguje stresem, niepokojem i spadkiem nastroju.

Jednym z największych atutów książki jest jej styl. Autorzy piszą prosto, bez zbędnego żargonu naukowego, a jednocześnie nie banalizują tematu. Posługują się przykładami z życia codziennego, które młody czytelnik łatwo rozpozna: powiadomienia z TikToka, długie godziny spędzone przy grach czy trudności w skupieniu się na lekcjach. Dzięki temu książka jest nie tylko pouczająca, ale też angażująca.

Zresetuj się to jednak nie tylko diagnoza problemu. Hansen i Wänblad proponują konkretne rozwiązania – coś, co można nazwać „higieną cyfrową”. Radzą, aby wyznaczać granice korzystania z technologii, uczyć się świadomego odpoczynku i przywracać w codzienność aktywność fizyczną, kontakt z naturą oraz bezpośrednie relacje międzyludzkie. Kładą nacisk na to, że mózg człowieka ukształtował się w zupełnie innych warunkach niż te, w których funkcjonujemy dziś, dlatego wymaga równowagi i regeneracji.

Kiedy zestawimy przesłanie książki z obrazem współczesnego świata, widać, jak bardzo jest ono aktualne. Żyjemy w epoce nieustannego połączenia – telefon towarzyszy nam wszędzie, a czas offline bywa luksusem. Paradoksalnie, narzędzia stworzone po to, by ułatwiać życie, coraz częściej stają się źródłem frustracji i stresu. „Zresetuj się” stawia pytanie: Czy rzeczywiście potrafimy jeszcze odpoczywać? Czy potrafimy funkcjonować bez ciągłego dopływu bodźców?

Refleksja, którą podsuwa książka, jest jasna – jeśli chcemy zachować zdrowie psychiczne i poczucie sensu w świecie pełnym technologii, musimy nauczyć się zarządzać własną uwagą. To zadanie szczególnie trudne dla młodych ludzi, którzy od dzieciństwa zanurzeni są w cyfrowej rzeczywistości. Hansen i Wänblad podkreślają, że kluczowe jest świadome kształtowanie nawyków: regularny sen, ruch, odpoczynek od ekranów i kontakt z naturą.

Jako recenzentka i nauczycielka nie mogę nie docenić uniwersalności tej książki. Choć pisana z myślą o młodzieży, równie dobrze sprawdzi się jako lektura dla dorosłych. To, co w niej szczególnie wartościowe, to połączenie naukowej wiedzy z praktycznymi wskazówkami oraz fakt, że autorzy nie moralizują, lecz starają się zrozumieć czytelnika. Książka nie straszy technologią, nie nawołuje do radykalnego odcięcia się od internetu – raczej zachęca do zdrowej równowagi.

Czy nauki zawarte w „Zresetuj się” są dobre? Moim zdaniem tak – są potrzebne, aktualne i bardzo praktyczne. W świecie, w którym coraz częściej mówi się o kryzysie zdrowia psychicznego, depresji czy wypaleniu, takie publikacje pełnią rolę nie tylko poradników, lecz wręcz drogowskazów. To książka, którą warto przeczytać i – co ważniejsze – zastosować w praktyce. To nie tylko apel o mądre korzystanie z technologii, ale także przypomnienie, że człowiek potrzebuje ciszy, ruchu i prawdziwych relacji. W czasach, gdy tempo życia wydaje się nie do zatrzymania, Hansen i Wänblad przypominają, że mamy prawo się „zresetować” – dla dobra swojego mózgu i całego życia.

Anna Stasiuk
(anna.stasiuk@dlalejdis.pl)

Anders Hansen i Mats Wänblad, „Zresetuj się”, Wydawnictwo Znak, Kraków, 2025.