„Duch na rozstaju dróg” - recenzja

Nowele i opowiadania zawarte w tej antologii pochodzą z różnych okresów czasowych i różnorodnych kręgów kulturowych. Zostały napisane zarówno przez popularnych do dzisiaj autorów, jak i twórców znanych nielicznym. Wszystkie ukazują się w języku polskim po raz pierwszy i wszystkie należą do gatunku literatury grozy, który niezmiennie cieszy się popularnością wśród czytelników.

Książka od razu wpada w oko, w czym pomaga eleganckie wydanie w porządnej, twardej oprawie.  „Duch na rozstaju dróg” to jedenaście opowiadań sześciu autorek i autorów. Dzięki temu, choć księga jest bardzo gruba, nie powinno to przerażać. Wszystkie opowieści z dreszczykiem cechuje inna treść, dzięki czemu chwile grozy można dozować sobie wedle uznania.

Choć fabularnie opowieści są różnorodne, tytułowe i tak się wyróżnia. Wydaje mi się, że najlepiej oddaje klimat przestrachu oraz osamotnienia i pewnie o to wydawcy chodziło. Część to typowa klasyka o duchach w starych posiadłościach czy w zakopanej śniegiem chacie. Chwilami wydają się one dość schematyczne, ale nie brakuje im ciężkiego klimatu grozy. Tematyka dotyka też wampiryzmu czy dzieci, które widzą więcej niż ich rodzina, a więc również motywów występujących w tym gatunku dość często. Jednak w niektórych tekstach nie trafimy na istoty spoza tego świata – te opowieści uraczą nas samobójstwem, chorobą i motywami bardziej dramatycznymi, aniżeli przerażającymi. Warto pamiętać, że teksty zostały napisane ponad sto lat temu, kiedy to gatunek horroru nie był tak bogaty jak obecnie. W swoich czasach musiały być zaskakujące i nowatorskie. A dziś? Dziś według mnie obroniły się właśnie gęstą atmosferą, która wciąga w mrok pełny duchów, upiorów i czartów. Bardzo łatwo o dreszcz przebiegający po plecach, poczucie odosobnienia i zagrożenia. Nie powiem, by był to bardzo straszny zbiór, lecz fani grozy i horroru nie powinni czuć zawodu.

Autorom nie udałoby się zbudować tego klimatu, gdyby nie ładny język. Wydał mi się elegancki i artystyczny, a nie jak można byłoby się obawiać, anachroniczny. Zbiór „Duch na rozstaju dróg” należy pochwalić głównie za klimat grozy. Ze względu na to, że to propozycja bez akcji i rozlewu krwi, polecam głównie czytelnikom, którzy docenią klasyczne nowele grozy.

Kinga Żukowska
(kinga.zukowska@dlalejdis.pl)

Opracowanie zbiorowe, „Duch na rozstaju dróg. Bożonarodzeniowa antologia opowieści niesamowitych”, Wydawnictwo Zysk i S-ka, 2024.