„J.R.R. Tolkien. Biografia” – recenzja

Nazywana jest „autoryzowaną biografią” Tolkiena z jednego ważnego powodu – Carpenter miał nieograniczony dostęp do wszystkich dokumentów i materiałów związanych z pisarzem oraz przeprowadził rozmowy z jego przyjaciółmi i rodziną. Dzięki temu mamy okazję odkryć kulisy życia i twórczości Tolkiena w sposób nieznany wcześniej.

Książka rozpoczyna się od narodzin J.R.R. Tolkiena w Republice Południowej Afryki. Już we wczesnych latach życia Tolkien został osierocony i wraz z bratem wychowywany przez przyjaciół matki. To wydarzenie wpłynęło na jego charakter i życie w sposób, który stanowił główną inspirację dla wielu aspektów twórczości. Kolejne rozdziały biografii przekładają przed czytelnikiem życie Tolkiena, które okazało się być równie bogate, jak jego stworzony świat. Studiował w Oxfordzie, gdzie związał się z grupą pisarzy znanych jako Inklingowie. Przez całe życie odnosił sukcesy jako uczony, a ostatecznie został profesorem języka angielskiego w Merton College w Oksfordzie. Jego pasja do języków, które zyskała odzwierciedlenie w tworzonych przez niego własnych językach, była jednym z kluczowych elementów jego osobowości i twórczości. Biografia Carpentera ukazuje również Tolkiena jako osobę, która nieustannie walczyła z perfekcjonizmem i wielokrotnie poprawiała swoje opowieści, dążąc do osiągnięcia maksymalnego realizmu.

W biografii poznajemy także Tolkiena jako męża i ojca. Carpenter opisuje jego miłość do Edith, z którą związał się w wieku 16 lat i która była jedną z najważniejszych postaci w jego życiu. Książka pozwala również spojrzeć na Tolkiena jako na osobę zaangażowaną w sprawy społeczne i ekologiczne swojej epoki. Martwił go los środowiska, co było wyraźnie widoczne w jego twórczości, a także w jego życiu codziennym – nie posiadał samochodu i dbał o naturę. Ponadto, mimo licznych obowiązków na uczelni, prowadzenia badań i pisania książek, Tolkien znalazł czas na korespondencję z setkami fanów swojej twórczości, co świadczy o jego oddaniu czytelnikom.

Carpenter opisuje, jak narodziły się pierwsze próby pisarskie Tolkiena, a także prace nad takimi dziełami jak „Hobbit” i „Władca Pierścieni”. Dowiadujemy się, jakie inspiracje leżały u podstaw tych opowieści oraz dlaczego Tolkien poświęcał tak wiele czasu na ich doskonalenie. To daje nam pełny obraz pracy nad tworzeniem tych klasycznych dzieł fantasy.

Książka jest napisana niezwykle przystępnym i angażującym językiem. Czytelnik poznaje życie Tolkiena chronologicznie, co pozwala na lepsze zrozumienie rozwoju jego osobowości i twórczości. Na początku mamy więcej informacji biograficznych, takich jak rodzina i edukacja, a z czasem przekształcają się one w opis procesu tworzenia i pracy nad książkami. Carpenter przywraca do życia człowieka, który stał się ikoną literatury fantasy. Czytelnikowi ukazuje się Tolkien jako osoba z pasją, zrównoważonym charakterem i nieoczywistymi zainteresowaniami. To nie tylko historia tworzenia wielkich dzieł literatury, ale także życia człowieka, który prowadził równocześnie wiele aspektów swojego życia, od kariery naukowej, przez wiarę, po rodzinną miłość i pasje. Biografia Tolkiena jest istotnym źródłem wiedzy o życiu tego wyjątkowego pisarza. Daje ona pełny obraz jego życia i wpływu na literaturę światową. Dla fanów Śródziemia i twórczości Tolkiena to niezastąpiona lektura, która odkrywa kulisy tworzenia tych niezwykłych światów fantasy. Czytelnik będzie miał okazję poznać pisarza od nowej strony i zrozumieć, jakie inspiracje, fascynacje i wyzwania towarzyszyły mu na drodze twórczości. Gorąco polecam tę książkę każdemu, kto chce poznać człowieka stojącego za mitami i legendami Śródziemia. To podróż w głąb nie tylko twórczości, ale i duszy samego autora, która pozostaje w pamięci na długo po przeczytaniu ostatniej strony.

Dominika Poroszewska
(dominika.poroszewska@dlalejdis.pl)

Humphrey Carpenter, „J.R.R. Tolkien. Biografia”, Zysk i S-ka, 2023.